Na południowym wybrzeżu Afryki Południowej badacze natrafili na coś wyjątkowego – pierwszy na świecie skamieniały ślad ciągnięcia pośladków datowany na 126 tys. lat. To znalezisko zmienia nasze postrzeganie tego, jakie zachowania ssaków mogą zostać utrwalone w zapisie kopalnym.
Niezwykły ślad zostawiony przez góralka skalnego
Góralki skalne (Procavia capensis) to krępe stworzenia przypominające nieco świnki morskie. Mają one charakterystyczny zwyczaj przeciągania się po ziemi, pozostawiając za sobą wyraźne ślady. Chociaż obserwuje się to u współczesnych osobników, nikt nie spodziewał się, że takie zachowanie mogło przetrwać w formie skamieniałości przez tak długi czas.
Czytaj też: Ślady ludzkiej działalności na dnie oceanu przetrwały 44 lata. Naukowcy są w szoku
Badacze z Afrykańskiego Centrum Paleonauki Wybrzeża od lat prowadzą systematyczne poszukiwania śladów dawnego życia wzdłuż południowego wybrzeża Przylądka. Dotychczas zidentyfikowali prawie 400 stanowisk ze śladami kręgowców, z których niektóre liczą nawet 400 tys. lat. Wszystkie te znaleziska zachowały się w skamieniałych wydmach z epoki plejstocenu.
Epoka plejstocenu, trwająca od 2,58 miliona do 11,7 tysiąca lat temu, charakteryzowała się powtarzającymi się cyklami zlodowaceń i ociepleń, które znacząco wpływały na środowisko i zachowania zwierząt. To właśnie z tego burzliwego okresu pochodzi niezwykły ślad odkryty na wschód od Still Bay.
Sam skamieniały odcisk mierzy 95 cm długości i 13 cm szerokości. W jego strukturze widoczne są pięć równoległych rowków oraz uniesiona cecha o wymiarach 10 na 9 cm i wysokości 2 cm. Naukowcy interpretują tę formację jako koprolit, czyli skamieniałą masę odchodów góralka.
Datowanie wykonano przy użyciu techniki optycznie stymulowanej luminescencji, która pozwala określić, kiedy materiały takie jak piasek były ostatnio wystawione na działanie światła. Ta precyzyjna metoda okazuje się szczególnie przydatna w badaniu osadów z epoki plejstocenu.
Kolejne interesujące znalezisko pochodzi z okolic Walker Bay, również na południowym wybrzeżu Przylądka. To prawdopodobne stanowisko ze śladami stóp góralków datowane na około 76 tys. lat. Oba odkrycia stanowią jedyne dotychczas zidentyfikowane możliwe skamieniałe ślady tych zwierząt na świecie.
Góralki skalne to średniej wielkości ssaki lądowe występujące w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Osiągają od 30 do 58 cm długości i ważą od 1,8 do 5,9 kg. Choć z wyglądu przypominają gryzonie, są one blisko spokrewnione ze słoniami, co stanowi jeden z bardziej zaskakujących przykładów ewolucji ssaków. Te niezwykłe zwierzęta pozostawiają po sobie więcej niż tylko odciski łap czy ślady ciągnięcia pośladków. Ich mocz i odchody tworzą substancję zwaną hyraceum – skalną masę, która może gromadzić się w rozległe, ciemne, żywiczne osady.