Aby je poznać, musimy pojechać chociażby w Góry Świętokrzyskie i rozpocząć poszukiwania ich skamieniałości. Mowa o trylobitach – morskich bezkręgowcach, które żyły od kambru do permu (541-252 miliony lat temu). Przy czym dominowały zdecydowanie w starszej połowie paleozoiku. Stworzenia te należały do stawonogów. Ich ciała składały z trzech segmentów – głowy, tułowia i ogona. Ten pierwszy w przypadku niektórych gatunków potrafiła przypominać kształtem półksiężyc.
Czytaj też: Czy pierwszy płaz był Polakiem? Odkrycie, które wstrząsnęło historią ewolucji
Trylobity prowadziły przydenny tryb życia. Stanowiły istotny element paleozoicznego ekosystemu. Tak bardzo, że są uznawane za skamieniałości przewodnie. Oznacza to, że na podstawie ich szczątków datuje się poszczególne formacje skalne oraz ustala granice dla konkretnych epok i okresów. Te małe bezkręgowce były pod wieloma względami wyjątkowe – w zależności od gatunku potrafiły żywić się mięsem swoich ofiar, być „wegetarianami”, albo wyglądać rozkładającej się na dnie morskim padliny.
Historia trylobitów napisana od nowa. Tufy z Tajlandii umożliwiły dokładnie datowanie skał
Zatrzymajmy się na chwilę przy fakcie, że trylobity są skamieniałościami przewodnimi. Były one tak powszechne w paleozoicznych oceanach, że możemy w na dwóch krańcach globu znaleźć szczątki osobników należących do tych samych gatunków. Taka właściwość umożliwia również korelację wieku.
Czytaj też: Jak wyglądało pierwsze jajo dinozaura na świecie? Było dziwne w dotyku
Skoro w jednym miejscu, gdzie znaleziono trylobita, naukowcy są w stanie przeprowadzić datowanie izotopowe i dokładnie określić wiek skał, to w innym miejscu, gdzie nie ma ku temu warunków (a mamy znalezioną skamieniałość z tego samego taksonu), możemy przyjąć ten sam wiek osadów. Jest to jedna z podstawowych metod stratygrafii w paleontologii i taką właśnie zastosowali paleontolodzy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside, którzy analizowali skamieniałości trylobitów z Tajlandii.
W artykule na łamach Papers in Palaeontology opisali 12 gatunków trylobitów, które odnaleźli na wyspie Ko Tarutao w prowincji Satun. Skamieniałe szczątki zachowały się w warstwach piaskowca pomiędzy tufami wulkanicznymi sprzed 497-485 milionów lat (koniec kambru/początek ordowiku). Mówimy tutaj o typie skał, które zawierają izotopy cyrkonu potrzebne do dokładnego określania wieku osadów.
Czytaj też: Szczątki dinozaura trafiły pod tomograf. Odkryto, że gad posiadał niewyobrażalny zmysł
Do tej pory przełom kambru i ordowiku był stosunkowo słabo wydatowanym metodą izotopową okresem w historii Ziemi – twierdzą autorzy badań. Tufy pozwoliły nie tylko dokładnie poznać wiek znalezionych trylobitów. Teraz naukowcy dostali doskonałe narzędzie do korelacji z okazami z innych stron świata, które zamieszkiwały morza okalające pradawny superkontynent Gondwany.
Ewentualne braki w chronostratygrafii konkretnych formacji z Australii, Indii, Antarktydy, Afryki czy Ameryki Południowej będzie można uzupełnić na podstawie danych w tajlandzkich tufów. Tym samym kronika ewolucji trylobitów żyjących w późnym kambrze i wczesnym ordowiku zostanie pozbawiona licznych luk.