Tak przynajmniej sugerują autorzy publikacji zamieszczonej na łamach PLOS Computational Biology. Według nich człowiek zazwyczaj pada ofiarą iluzji optycznej nie dlatego, że nasz mózg miał problemy z przetworzeniem danych, które otrzymał. Wydaje się, iż wynika to raczej z ograniczeń dotyczących innych narządów.
Czytaj też: Nie każda depresja powinna być leczona tak samo. Odkryto nowy podtyp tej podstępnej choroby
Za tak zaskakującymi informacjami stoją naukowcy z uniwersytetów w Sussex oraz Exeter. To właśnie oni twierdzą, jakoby podatność ludzi na iluzje optyczne dało się wytłumaczyć ograniczeniami neuronów wzrokowych. Te ostatnie odpowiadają za przetwarzanie informacji pochodzących z oczu. Do tej pory zakładano raczej, że winowajcą był mózg.
Dowodów w sprawie dostarczył model, dzięki któremu można zobaczyć, jak zachodzi przesyłanie informacji między oczami i mózgiem. Wykorzystywane w tym procesie neurony mogą być przyspieszane lub zwalniane, lecz najważniejsze jest to, że występuje pewien czas reakcji. Takie ograniczenie sprawia, iż możemy zupełnie inaczej postrzegać kolory, choć do tej pory nie brano go pod uwagę.
Iluzja optyczne mogą być konsekwencją tego, jak kompresowane są informacje przesyłane między oczami i mózgiem
Przeprowadzone badania i wyciągnięte dzięki nim wnioski mogą dostarczyć odpowiedzi na pytanie, dlaczego dostrzegamy kontrasty w telewizorach z wbudowanym HDR. W teorii oczy nie powinny być w stanie wykrywać różnic między najjaśniejszą bielą a najciemniejszą czernią, które są wyświetlane z użyciem technologii High Dynamic Range. Rzeczywistość jest natomiast inna.
Zdaniem autorów ewolucja doprowadziła do osiągnięcia jak największej wydajności neuronów. W efekcie część odpowiada za rozpoznawanie nawet najmniejszych różnic w wyświetlanych barwach, podczas gdy inne nie są w stanie ich wykryć, choć zaskakująco dobrze radzą sobie z dużymi zakresami kontrastu, których dostarczają właśnie telewizory z funkcją HDR.
Czytaj też: Hity robią z ludzkim mózgiem coś niesamowitego. To badanie wpłynie na cały przemysł muzyczny
W takim razie, jak dokładnie funkcjonują iluzje optyczne? Całe zamieszanie bierze się z kompresji informacji na poziomie neuronalnym. Dostrzeżenie nieprawidłowości byłoby możliwe, gdyby nie kompresja informacji, która prowadzi do występowania poczucia iluzji. Stosując zaprojektowany model do różnego rodzaju obrazów, badacze wykazali słuszność swoich twierdzeń. Te są o tyle zaskakujące, że do tej pory pod uwagę brano naprawdę wiele różnych scenariuszy, włącznie z tym, w którym iluzje mogą być powiązane z ruchem gałek ocznych czy też wiedzą na temat kształtów wybranych obiektów. Teraz wydaje się natomiast, iż przyczyna leży zupełnie gdzie indziej – i wcale nie musi być mniej intrygująca.