W ciągu ostatnich 20 lat działanie przeciwdepresyjne ketaminy zostało potwierdzone, jednak większość opublikowanych badań dotyczyła leku w formie zastrzyku lub aerozolu do nosa. Obie wymagają podania pod nadzorem lekarza, a pacjent musi być monitorowany przez dwie godziny, aż do ustąpienia skutków ubocznych.
Czytaj też: Czy ketamina wyleczy depresję? W końcu poznaliśmy prawdę
Naukowcy z University of New South Wales Sydney (UNSW Sydney) i powiązanego Black Dog Institute (BDI) sprawdzili skuteczność ketaminy podawanej w postaci tabletek w leczeniu depresji. Szczegóły opisano w czasopiśmie Nature Medicine.
Tabletka z ketaminą sposobem na depresję
Uczeni losowo przydzielili 168 pacjentów z depresją oporną na leczenie do jednej z pięciu grup: czterech, które otrzymywały różne dawki doustnej ketaminy (30, 60, 120 i 180 mg) dwa razy w tygodniu przez 3 miesiące i jednej, której podano placebo. Skuteczność leczenia mierzono zmianami w wynikach uczestnika w skali Montgomery-Åsberg Depression Rating Scale (MADRS), 10-elementowym kwestionariuszu służącym do ilościowego określenia siły objawów depresji. Średni wynik MADRS wśród uczestników wynosił 30, gdzie wynik między 20 a 34 oznacza umiarkowaną depresję.
Czytaj też: Temperatura ciała a depresja. Co je ze sobą łączy?
W 13. tygodniu uczestnicy przyjmujący najwyższą dawkę ketaminy (180 mg) wykazali statystycznie istotną i klinicznie znaczącą poprawę objawów depresji na podstawie wyników MADRS, w porównaniu z placebo. Ich wyniki spadły średnio o 14 punktów z 30, w porównaniu z osobami przyjmującymi placebo, których wyniki spadły o 8. Wskaźniki nawrotów – pogorszenia objawów – między 2. a 13. tygodniem wynosiły 43,7 proc. dla osób przyjmujących 180 mg ketaminy w porównaniu do 70,3 proc. dla uczestników przyjmujących placebo.
Działania niepożądane powszechnie obserwowane u pacjentów z wstrzykiwaną i donosową ketaminą – dysocjacja, sedacja, podwyższone ciśnienie krwi – były minimalne, a ogólnie lek doustny był dobrze tolerowany. Najczęściej zgłaszane działania niepożądane obejmowały zawroty i bóle głowy, lęki, obniżony nastrój i niewielkie uczucie dysocjacji. Co bardzo ważne, większość uczestników badania przyjmowała lek w domu, bez nadzoru lekarza.
Prof. Colleen Loo, psychiatra kliniczny z UNSW i BDI, mówi:
Jest to sposób podawania ketaminy w leczeniu depresji, który jest znacznie łatwiejszy do podania. Zamiast przychodzić do kliniki, przyjmować zastrzyk i siedzieć na obserwacji przez 2 godziny, raz lub dwa razy w tygodniu, tabletka pozwala pacjentom na leczenie w domu. Możliwe jest, że niektórzy dzięki temu będą lepiej tolerowali samą terapię, podobnie jak inne leki przeciwdepresyjne.
Jak w przypadku każdego leku psychodelicznego, w tym wstrzykiwanych i donosowych preparatów ketaminy, istnieją obawy dotyczące niewłaściwego stosowania. Naukowcy odnieśli się do tego problemu bezpośrednio w opublikowanym artykule.
Prof. Colleen Loo dodaje:
Tabletki ketaminy o przedłużonym uwalnianiu stosowane w tym badaniu są wyjątkowo twarde i trudne do rozbicia. Dzięki temu, ta formuła będzie mniej podatna na nadużycia ze względu na trudności w manipulowaniu tabletkami. Nie wiedzieliśmy o żadnym uczestniku zgłaszającym nadużycia tabletek, a tylko jedna osoba została usunięta z badania z powodu braku przestrzegania zaleceń.
Pomimo obiecujących wyników badania, dostępność tabletek ketaminy o powolnym uwalnianiu jako leczenia depresji jest prawdopodobnie odległa o lata i miliony dolarów. Douglas Pharmaceuticals, nowozelandzka firma, która wyprodukowała lek, musi przeprowadzić badania z większą liczbą uczestników, aby potwierdzić, że wyniki są powtarzalne. Warto podkreślić, że preparat jest daleki od zatwierdzenia przez FDA i TGA (Therapeutic Goods Administration, odpowiednik FDA w Australii).