Koń mechaniczny (KM) to jednostka mocy spoza układu SI, która jest miarą tempa, w jakim wykonywana jest dana praca. Koni mechanicznych najczęściej używa się do określenia mocy silnika samochodu, ale można ją zastosować do oceny mocy zwierzęcia, np. konia.
Czytaj też: Hałas szkodzi zwierzętom. Jak możemy im pomóc?
Nazwa jest trochę myląca, bo koń może wytworzyć znacznie większą moc niż koń mechaniczny. Zwierzę w pełnym galopie produkuje 12-14,9 KM. Do czego taka ilość by wystarczyła?
Koń czy koń mechaniczny?
Koń mechaniczny został wymyślony ok. 1780 r. przez szkockiego inżyniera Jamesa Watta (w układzie SI to właśnie wat jest jednostką mocy) do określenia mocy silników parowych. Ponieważ Watt takowe sprzedawał, szukał różnych sposobów na wypromowanie swoich produktów na rynku, który był zależny od koni. Wymyślił więc jednostkę, która miała wykazać wyższość silników parowych nad zwierzętami i zachęcić właścicieli młynów do porzucenia koni.
Watt dokonał luźnych obliczeń, w których jeden koń ciągnie koło młyńskie przez cztery godziny i przesuwa w przybliżeniu równowartość 249 kg o 30 cm w ciągu 1 s. Nie jest to jednak pełny potencjał konia – zwierzę to może bowiem wytworzyć znacznie większą moc. A ile dokładnie?
Czytaj też: Skąd się wzięły dzikie konie w Ameryce? Ludowe opowieści mogą być zaskakująco prawdziwe
Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa. Pewne jest, że szczytowa moc konia znacznie przekracza 12 KM. Udowodnili to w 1993 r. naukowcy na podstawie pracy opublikowanej w czasopiśmie Nature, którzy wykazali, że maksymalna moc mechaniczna na 1 kg mięśni to 100-200 W. Z kolei mięśnie szkieletowe u konia stanowią ok. 45 proc. całkowitej masy, choć podczas biegu jest wykorzystywane maksymalnie 30 proc. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że statystyczny koń waży 600 kg, to będzie on w stanie wytworzyć moc rzędu 18 000 W. Koń mechaniczny to ok. 745 W, więc rachunek jest prosty i wychodzą 24 KM. Wartość ta jednak niemal na pewno jest zawyżona. Eksperci są przekonani, że nawet najsprawniejszy koń nie wytworzy więcej mocy niż 15 KM.
Dla porównania, człowiek wytwarza ok. 1,5 KM, średnia moc samochodu mieści się w przedziale 150-200 KM, bolid F1 ma ponad 1000 KM, a Airbus A380 ok. 300 000 KM.