Kobieca władza w świecie Majów
Odkrycie rzuca nowe światło na kobiece panowanie wśród Majów, które w VI wieku stanowiło prawdziwą rzadkość. Podczas gdy znamy setki męskich władców tej cywilizacji, lista królowych jest znacznie skromniejsza. Każde takie znalezisko pozwala nam lepiej zrozumieć skomplikowaną strukturę społeczną dawnych Majów. Badacze z meksykańskiego Narodowego Instytutu Antropologii i Historii odczytali imię królowej Ix Ch’ak Ch’een, która rządziła Cobá w VI wieku. To miasto, znane jako “miejsce wzburzonej wody”, rozwijało się od około 350 roku p.n.e. aż do XIV wieku, tworząc imponujący kompleks urbanistyczny wokół czterech jezior. Co ciekawe, władza królowej nie ograniczała się wyłącznie do sprawowania rządów. 12 maja 569 roku uczestniczyła w ustanowieniu wysokiej rangi urzędu polityczno-wojskowego kaloomte’ w miejscu zwanym Kehwitznal. Kilka lat później, około 8 grudnia 573 roku, nadzorowała budowę boiska do rytualnej gry w piłkę.
Czytaj też: Sensacyjny czynnik mógł napędzać rozwój najstarszej cywilizacji. Tego o Sumerze nie wiedzieliśmy
Monument Fundacyjny odkryty w tym roku to prawdziwe wyzwanie dla archeologów. Jego 123 panele hieroglificzne są poważnie uszkodzone przez erozję, co znacznie utrudnia ich odczytanie. To pierwszy taki monument w Cobá bezpośrednio związany ze zbiornikiem wodnym, co nadaje mu dodatkowego znaczenia. Położony w pobliżu naturalnego zbiornika aguada, nieopodal najwyższej piramidy na Jukatanie, monument zawiera rozbudowane inskrypcje dotyczące serpent witz – symboliki węża powiązanej z kultem wody.
Monument Fundacyjny podkreśla związek królowej z bóstwami opiekuńczymi, konsekwentnie łącząc jej władzę z mitami i duchowym podtekstem wody
Specjaliści David Stuart z University of Texas w Austin i Octavio Esparza Olguín z Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku wykorzystali 23 stele, czyli wolno stojące kamienne filary z inskrypcjami, jako klucz do interpretacji hieroglifów. Dzięki temu udało się powiązać fragmenty z Monumentu Fundacyjnego z innymi zabytkami i potwierdzić, iż dotyczą tej samej postaci.
Wyjątkowa pozycja kobiety-władcy
W świecie Majów kobieta na tronie zawsze stanowiła wyjątek. Do elitarnego grona znanych władczyń dołącza teraz Ix Ch’ak Ch’een, obok takich postaci jak “Czerwona Królowa” z Palenque z połowy VII wieku. Legitymizacja jej władzy opierała się na związku z bóstwem K’awaiil oraz innymi opiekuńczymi siłami duchowymi. W społeczeństwie głęboko wierzącym w boskie pochodzenie władzy królewskiej ten aspekt miał fundamentalne znaczenie. Co szczególnie interesujące, królowa mogła utrzymywać strategiczne sojusze z królestwem Kaan i jego władcą Testigo Cielo. To politycznie i militarnie wpływowe królestwo, znane z królów-węży, stanowiło jedno z supermocarstw świata Majów.
Czytaj też: Starożytni Grecy dysponowali maszyną, która wyprzedzała Morse’a o 2000 lat
Prace pod kierownictwem Manuela Péreza Rivasa z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii wciąż trwają. Choć badacze mają już dostęp do cennych informacji o władcach dynastycznych i wydarzeniach historycznych w Cobá, pełne odczytanie hieroglifów może zająć jeszcze wiele miesięcy. Każdy kolejny odszyfrowany panel może przynieść nowe odkrycia dotyczące tej fascynującej królowej i burzliwego okresu w historii Majów. Trzeba jednak przyznać, że stan zachowania monumentu nie ułatwia zadania, ponieważ erozja znacząco utrudnia pracę epigrafików.