Manica to rodzaj mrówek o długości około 5-6 mm, występujących obecnie wyłącznie w rejonach górskich. Znamy tylko sześć gatunków z rodzaju Manica: cztery zamieszkujące zachodnią część Ameryki Północnej, jeden z Japonii oraz jeden żyjący w górach Europu i Kaukazu. Zespół uczonych z Petersburskiego Uniwersytetu Państwowego odkrył nowego przedstawiciela rodzaju Manica i to w bursztynie znalezionym w Kaliningradzie, gdzie wcześniej nie widziano tych mrówek. Szczegóły opublikowano w czasopiśmie Insects.
Czytaj też: To nie maska na Halloween. Tak wygląda mrówka z bliska
Dr Dmitry Zharkov z Wydziału Ekologii Stosowanej na Uniwersytecie Petersburskim mówi:
Opisany przez nas gatunek, Manica andrannae, jest z dużym prawdopodobieństwem przodkiem niektórych współczesnych taksonów mrówek z największej podrodziny mrówek Myrmicinae. Jest to pierwsze znalezisko tego rodzaju w stanie kopalnym i pierwsze tego typu znalezisko w Europie.
Pierwsza mrówka kopalna z rodzaju Manica
Rodzaj Manica prawdopodobnie pochodzi z Ameryki Północnej, która to w epoce eocenu (od 56 do 33,9 mln lat temu) była połączona licznymi korytarzami lądowymi z Eurazją – na zachodzie przez Beringię z Azją, a na wschodzie przez Most Tuleański z Europą. Prawdopodobnie jeden z gatunków przodków, przybywszy z Ameryki do Azji przez Beringię, dał początek gatunkowi Manica yessensis, żyjącemu obecnie w górach Japonii. Inna część przodków udała się na wschód i przez Most Tuleański dotarła do Europy we wczesnym eocenie. To właśnie tam odkryto Manica andrannae.
Zdaniem ekspertów z Petersburskiego Uniwersytetu Państwowego, hipoteza ta jest poparta licznymi badaniami naukowymi. Europejska fauna tego okresu rozwijała się w izolacji od azjatyckiej – w okresie eocenu Europę i Azję oddzielało Morze Tetydy, które najwyraźniej stanowiło przeszkodę nie do pokonania dla zwierząt.
Czytaj też: Jednorożec wśród ryb. Odkryto nowy gatunek, który rodzi wiele pytań
Klasyfikacja znaleziska była możliwa dzięki szczegółowej analizie cech morfologicznych owada. Wykorzystano do tego celu metodę mikrotomografii i stworzono szczegółowy model 3D kopalnej mrówki. Nie byłoby to jednak możliwe, gdyby nie świetnie zachowany okaz zatopiony w bursztynie.
Co więcej, w bursztynie bałtyckim już wcześniej znajdowano ciekawe okazy. W 2022 roku biolodzy z Uniwersytetu Petersburskiego jako pierwsi opisali nowy gatunek mrówki kopalnej Dolichoderus jonasi, spokrewnionej z gatunkami typowymi dla Ameryki Południowej i Środkowej.