W 1879 r. botanik William Beal zakopał w nieznanym miejscu na Michigan State University (MSU) 20 szklanych butelek wypełnionych mokrym piaskiem i 50 nasionami 23 gatunków roślin. Celem Beala było odkrycie, jak długo nasiona mogą zachować żywotność – zamierzał to sprawdzać w regularnych odstępach czasu. Botanik miał nadzieję odkryć, jak długo nasiona uśpione pod polami uprawnymi mogą stanowić zagrożenie dla rolników, jeśli zostaną wydobyte przez pług.
Czytaj też: Tak rośliny wabią owady. Wreszcie mamy dowody
W kwietniu 2021 r. czterech naukowców z Michigan State University wykopało 14. butelkę i miało nadzieję w końcu uzyskać odpowiedź na pytanie o maksymalny czas kiełkowania nasion. Ale wśród roślin znaleziono coś niespodziewanego, a szczegóły opisano w czasopiśmie American Journal of Botany.
Nasiona kiełkują po 144 latach
Naukowcy odkryli, że butelka zawierała hybrydę, czyli mieszankę genetyczną dwóch różnych gatunków: dziewanny drobnokwiatowej (Verbascum thapsus), który był częścią eksperymentu; a także dziewanny rdzawej (Verbascum blattaria), którego celowo nie dodano do butelek. Nie wiadomo, jak dokładnie powstała hybryda, ale Beal prawdopodobnie pomylił nasiona ze zwykłymi nasionami V. thapsus podczas napełniania butelek.
Czytaj też: Przebadano nasiona sprzed 6000 lat. Jakie tajemnice skrywa przed nami arbuz?
Dziewanna drobnokwiatowa to gatunek rośliny zielnej należącej do rodziny trędownikowatych. Występuje w Eurazji i jest wykorzystywana jako roślina lecznicza. Z kolei dziewanna rdzawa bywa sadzona jako ozdobna, ale rosnąc na polach może zanieczyszczać plon. Okazało się, że nasiona dziewanny były jednymi z niewielu gatunków zamkniętych w butelkach, które po latach nadal potrafią kiełkować. U reszty zdolność ta wyczerpała się po kilku dekadach.
Prof. David Lowry z MSU mówi:
Jest jeszcze trochę za wcześnie, aby umieścić to w moim kalendarzu, ale nie mogę się doczekać, aż w 2040 r. uda nam się obudzić więcej nasion.
Ponieważ pozostały już tylko cztery butelki, być może konieczne będzie jeszcze większe zwiększenie odstępów między wykopywaniem butelek, aby przedłużyć eksperyment. Kolejna butelka zostanie wydobyta zgodnie z harmonogramem, ale później odstępy wydobycia mogą zostać wydłużone do 30 lat.
Prof. Lars Brudvig z MSU dodaje:
W ciągu ponad 140 lat od rozpoczęcia eksperymentu kwestia długowieczności banku nasion zyskała nowe znaczenie, w tym dla ochrony rzadkich gatunków i odbudowy ekosystemów; na przykład nasadzenia prerii na dawnych polach uprawnych. Nasze odkrycia pomagają określić, które gatunki roślin, takie jak Verbascum, mogą stanowić chwasty problematyczne w przypadku takiego projektu renaturyzacji, a które inne nie, w zależności od tego, jak długo pole było uprawiane przed renaturyzacją.