Arbuz zwyczajny (Citrullus lanatus) to jeden z najpopularniejszych i najbardziej lubianych owoców letnich. Starożytne malowidła sugerują, że arbuzy spożywali Egipcjanie w dolinie Nilu w 4360 r. p.n.e. Większość społeczności naukowej uważa, że arbuzy pochodzą z Afryki, ale miejsce ich udomowienia jest przedmiotem gorących debat.
Czytaj też: Tysiące lat temu hodowali owoce morza. Niezwykłe odkrycie dotyczące naszych przodków
Dowody wskazują, że najbliższym krewnym arbuza zwyczajnego jest melon kordofański, ale nasiona znalezione na Saharze w Libii nakazują ponowne rozważenie pochodzenia tego owocu. Do takiego wniosku doszli naukowcy z Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew.
Arbuz – gdzie został udomowiony?
Odkrycie nasion starożytnego arbuza zebranych w Libii i Sudanie, datowanych radiowęglowo na ponad 6000 i 3000 lat temu było zaskakujące, gdyż do tej pory nie brano pod uwagę Libii jako potencjalnego miejsca udomowienia arbuza.
Brytyjscy botanicy byli w stanie uzyskać sekwencje genomowe wykorzystując nasiona jako dodatek do okazów arbuzów przechowywanych w Herbarium Kew, z których część pochodzi z początku XIX wieku. Sekwencje genomowe uzyskane z nasion należą do najstarszych, jakie kiedykolwiek uzyskano ze szczątków roślinnych, których wiek został zweryfikowany za pomocą technik datowania radiowęglowego.
W pracy opublikowanej w czasopiśmie Molecular Biology and Evolution czytamy:
Nasze wyniki wykazały, że nasiona pochodzą od krewnego arbuza znanego jako arbuz egusi (Citrullus mucosospermus) z Afryki Zachodniej. Surowe owoce są gorzkie i niejadalne, ze względu na kukurbitynę w ich miąższu i zamiast tego są uprawiane dla swoich nasion, które są podobne w wielkości i smaku do pestek dyni.
Co najciekawsze, na starożytnych nasionach krewnego arbuza znaleziono ślady ludzkich zębów. To potwierdza teorię, że neolityczni Libijczycy zbierali, a nawet uprawiali te owoce dla ich nasion, a nie miąższu.
Czytaj też: Warzywa i owoce skutecznie łagodzą stres. Niestety, Polacy jedzą ich coraz mniej
Badania rzucają nowe światło na temat historii udomowienia słodkiego arbuza, co może mieć znaczenie dla programów hodowlanych doskonalących uprawy tych owoców. Są one także doskonałym przykładem tego, jak kolekcje roślin, reprezentujące tysiące lat historii ewolucyjnej i kulturowej, mogą być wykorzystywane na różne sposoby w badaniach multidyscyplinarnych.