W raporcie z badania opublikowanego w “Journal of Morphology” przedstawiono rekonstrukcję drzewa rodzinnego przylgowatych (Balitoridae), niewielkich rybek żyjących w Południowej i Południowo-Wschodniej Azji. W angielskiej nomenklaturze występuje też potoczne określenie torrent loach, dosłownie piskorzy potokowych.
Rodzina ta składa się z ponad 100 gatunków ryb. Wśród nich jest żyjący w jaskiniach północnej Tajlandii ”relikt ewolucyjny” istniejący od 400 mln lat – pozbawiona pigmentu i niewidoma ryba Cryptotora thamicola o której od dawna wiadomo, że umie wspinać się po wodospadach w sposób podobny do gadów czy płazów.
Tę jej umiejętność odkryto w 2016 roku, gdy zademonstrowała ją zaskoczonym naukowcom badającym faunę jaskiń tej części Azji. Ma bardzo rozbudowany pas miednicowy, dzięki czemu zdolna jest do tzw. sekwencyjnego chodu bocznego (ang. lateral sequential gait), przypominającego niezdarny sposób poruszania się salamandry.
Porównując DNA przylgowatych stworzono ewolucyjną mapę rodziny Balitoridae pozwalającą wychwycić trzy dominujące w niej warianty budowy anatomicznej miednicy. Analizie poddano w sumie strukturę kostną 30 ryb. Szukając kształtów podobnych do tych znanych ze szkieletu Cryptotora thamicola odkryto 10 kolejnych, także z rozbudowanym pasem miednicowym.
– Ryby zwykle nie mają szczególnego połączenia między kręgosłupem a kością miedniczną. Sądziliśmy, że C. thamicola jest unikalna w tym względzie. Okazało się jednak, że ta cecha budowy szkieletu, silny pas miednicowy, jest bardziej powszechna w rodzinie przylgowatych, niż sądziliśmy – wyjaśnia jeden z autorów badania, Zachary Randall, biolog z Florida Museum.
Ta cecha ewolucyjna wytworzyła się u zwierząt żyjących w strumieniach właśnie po to, by nie porwał ich gwałtowny przepływ wody. Teraz, dzięki temu badaniu, naukowcy zdołali dokładnie prześledzić sposób poruszania się tych jaskiniowych rybek, ale też pokazali, że jest ich znacznie więcej. Badania tych żywych skamielin mogą pomóc prześledzić drogę, jaką życie pokonało wychodząc z morza na ląd.