Badanie przeprowadzone przez naukowców z Jönköping University, University of Gothenburg i University of Primorska ujawniło prawdę o naszych gustach muzycznych. Czterdziesty rok życia okazuje się być magiczną granicą, po przekroczeniu której nasze nawyki słuchania zmieniają się w sposób dramatyczny.
Czytaj też: Muzyka i jej sekrety. To dlatego niektóre piosenki wyciągają nas na parkiet
Do tego wieku większość ludzi preferuje muzykę współczesną i eksploruje szerokie spektrum gatunków. Po czterdziestce jednak wszystko ulega zmianie – nasze wybory stają się bardziej nostalgiczne i selektywne.
Prof. Bruce Ferwerda, badacz z Jönköping University, mówi:
Co najbardziej mnie zaskoczyło, to jak dramatycznie preferencje muzyczne zmieniają się po 40. roku życia. Do tego czasu większość ludzi preferuje muzykę współczesną i eksploruje szerokie spektrum, ale po 40. roku życia nawyki słuchania stają się bardziej nostalgiczne.
Nowe piosenki tylko do czterdziestki?
Skala badania robi wrażenie. Naukowcy przeanalizowali dane z platformy Last.fm obejmujące 15 lat obserwacji, ponad 40 000 użytkowników, 542 miliony odtworzeń i ponad milion różnych utworów. To jedna z największych analiz długoterminowych zachowań muzycznych w historii.
Czytaj też: Fascynujące badania nad muzyką. Naukowcy odkryli wzór na muzyczne emocje
Kluczem do sukcesu było wykorzystanie platformy, gdzie użytkownicy dobrowolnie udostępniają swoje nawyki słuchania z różnych serwisów jak Spotify, podając jednocześnie swój wiek. Dzięki temu badacze mogli śledzić ewolucję gustów przez całe dekady.
Dr Alan Said, współautor badania, tłumaczy:
W badaniu możemy śledzić, jak słuchanie muzyki zmienia się przez dłuższy okres czasu. Kiedy firmy takie jak Spotify próbują rozwijać rekomendacje muzyczne dla swoich klientów, niekoniecznie patrzą na nawyki słuchania przez całe życie użytkowników.
Młodsi słuchacze funkcjonują według zupełnie innej logiki niż starsi. Konsumują szeroki wachlarz współczesnej muzyki popularnej, podążają za trendami i pozostają otwarci na nowe doświadczenia. To okres maksymalnej eksploracji muzycznej.
Dr Alan Said mówi:
Kiedy jesteś młody, chcesz doświadczyć wszystkiego. Nie jedziesz na festiwal Roskilde tylko po to, żeby posłuchać konkretnego zespołu, ale kiedy stajesz się dorosły, zazwyczaj znajdujesz styl muzyki, z którym się identyfikujesz. Listy przebojów stają się mniej ważne.
Z wiekiem spektrum muzyczne zwęża się dramatycznie. Wybory stają się bardziej osobiste i przemyślane, silnie pod wpływem wcześniejszych doświadczeń. To nie oznacza zamknięcia na nowość – to raczej bardziej selektywne podejście do odkrywania.
Najciekawszy okazuje się być okres między dojrzewaniem a dojrzałością. To wtedy nasze nawyki muzyczne poszerzają się najbardziej, obejmując więcej artystów i gatunków. Słuchanie staje się najbardziej zróżnicowane i eksperymentalne. To jakby ostatni moment na muzyczne odkrycia przed wielką zmianą. Badacze zauważyli, że w tym okresie ludzie najchętniej mieszają różne style, eksperymentują z nowymi brzmieniami i budują swoją muzyczną tożsamość. Po przekroczeniu czterdziestki nostalgia staje się główną siłą kształtującą nasze wybory muzyczne. Utwory z młodości tworzą prawdziwą ścieżkę dźwiękową życia, do której wracamy coraz częściej.
To nie oznacza całkowitego zamknięcia na nowość. Starsi słuchacze nadal czerpią przyjemność z nowej muzyki, ale jednocześnie wielokrotnie wracają do sprawdzonych hitów z przeszłości. Gust muzyczny staje się bardziej unikalny – nastolatkowie łatwiej znajdą wspólne ulubione piosenki niż osoby starsze.
Odkrycia naukowców stawiają przed platformami streamingowymi poważne wyzwanie. Obecne systemy rekomendacyjne często traktują wszystkich użytkowników podobnie, ignorując fundamentalne różnice między grupami wiekowymi. Młodsi użytkownicy potrzebują rekomendacji różnorodnych i odkrywczych. Starsi – spersonalizowanych sugestii wywołujących wspomnienia i nawiązujących do ich muzycznej historii.
Prof. Bruce Ferwerda podsumowuje:
Młodsi słuchacze konsumują więcej tego, co jest ogólnie popularne i utrzymują swoje opcje otwarte, podczas gdy starsi słuchacze ograniczają swoje gusta i skupiają się na muzyce, która jest dla nich osobiście znacząca.
Problem w tym, że algorytmy mogą wzmacniać istniejące wzorce. Młodzi mogą zostać uwięzieni w pętli popularnych hitów, a starsi – w nostalgicznych wspomnieniach, co ogranicza rozwój osobisty i ekspozycję na wartościową muzykę.
Badacze proponują rewolucyjne podejście do personalizacji muzycznej. Młodsi słuchacze powinni otrzymywać mieszankę najnowszych hitów z sugestiami starszej muzyki, której jeszcze nie odkryli. Osoby w średnim wieku potrzebują równowagi między nowym a znanym. Najstarsi użytkownicy natomiast najbardziej skorzystają z głęboko spersonalizowanych rekomendacji odzwierciedlających ich osobiste gusta i nostalgiczne wspomnienia.