Teraz okazuje się, że warunki przestrzeni kosmicznej wpływają na ewolucję mikroorganizmów. Najlepszym przykładem tego jest odkrycie na pokładzie chińskiej stacji kosmicznej Tiangong nowego szczepu bakterii, który został nazwany Niallia tiangongensis. To ważne odkrycie w dziedzinie mikrobiologii kosmicznej, które może mieć daleko idące konsekwencje zarówno dla przyszłych misji załogowych, jak i dla badań nad odpornością mikroorganizmów w ekstremalnych warunkach przestrzeni kosmicznej.
Odkrycia dokonali naukowcy z Shenzhou Space Biotechnology Group i Beijing Institute of Spacecraft System Engineering. Wyniki ich badań opublikowano właśnie na łamach periodyku International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology.
Czytaj także: Kosmiczne bakterie na ISS! Naukowcy czegoś takiego jeszcze nie widzieli
Mikroorganizm będący przedmiotem odkrycia został pobrany w maju 2023 roku z powierzchni wewnątrz stacji Tiangong podczas misji realizowanej przez załogę Shenzhou-15. Próbki zebrano w ramach programu CHAMP (China Space Station Habitation Area Microbiome Programme), którego celem jest monitorowanie zmian mikrobiologicznych w zamkniętym środowisku podczas długotrwałych misji kosmicznych.
Zespół astronautów pobrał próbki z różnych powierzchni stacji za pomocą specjalnych sterylnych chusteczek. Zostały one następnie zamrożone i przetransportowane na Ziemię, gdzie poddano je analizie genetycznej i metabolicznej. To właśnie w trakcie tych badań udało się zidentyfikować nowy szczep bakterii należącej do rodzaju Niallia, który znany jest z występowania w glebie i przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt.
Co wyróżnia Niallia tiangongensis? Przede wszystkim zdolność do przetrwania w warunkach panujących w przestrzeni kosmicznej. Bakteria wykazała zwiększoną odporność na stres oksydacyjny – proces, w którym nadmiar wolnych rodników może uszkadzać komórki – oraz wyjątkową zdolność do naprawy uszkodzeń DNA spowodowanych promieniowaniem jonizującym, stale obecnym w przestrzeni pozaziemskiej.
Takie właściwości sprawiają, że ów nowy szczep jest interesującym obiektem badań pod kątem zastosowań być może w medycynie, rolnictwie, czy biotechnologii. Zrozumienie, w jaki sposób mikroorganizmy przystosowały się do warunków przestrzeni kosmicznej, może pomóc naukowcom w opracowywaniu skutecznych metod kontroli mikrobiologicznej na pokładzie statków kosmicznych, które być może w przyszłości zabiorą ludzi np. na Marsa.
Chińska Agencja ds. Załogowych Lotów Kosmicznych podkreśla, że badania mikrobiologiczne prowadzone na Tiangong mogą przynieść wiele przełomowych danych. Dotyczą one nie tylko aktywności mikroorganizmów w warunkach mikrograwitacji, ale również zmian w ich ekspresji genów i metabolizmie. Wiedza ta może mieć praktyczne zastosowania również na Ziemi.
Czytaj także: Ziemskie bakterie latają w kosmosie? Może je tam unosić wiatr – twierdzą naukowcy
Chińskie media zwracają uwagę na dwa główne aspekty odkrycia: z jednej strony badania mogą pomóc w utrzymaniu bezpiecznego środowiska wewnątrz stacji kosmicznych, z drugiej — zdolność Niallia tiangongensis do rozkładu niektórych związków organicznych może przyczynić się do opracowania nowych technologii recyklingu zasobów podczas długotrwałych misji międzyplanetarnych.
Tak czy inaczej, możemy być pewni, że badania nad zachowaniem mikroorganizmów w przestrzeni kosmicznej będą prowadzone zarówno na ISS (aż do jej końca w 2031 roku), na pokładzie Tiangong, jak i na pokładach przyszłych, komercyjnych stacji kosmicznych.