Rzymianie czy XIX-wieczny architekt? Sensacyjne odkrycie w angielskiej rzece ma nieoczekiwane pochodzenie

Rzeka Wear na wysokości angielskiego hrabstwa Durham skrywała pewien wyjątkowo intrygujący obiekt. Kiedy archeologom udało się go wydobyć, zapoczątkowało to wieloletnią zagadkę, na rozwikłanie której musieliśmy czekać od 1983 roku.
Rzymianie czy XIX-wieczny architekt? Sensacyjne odkrycie w angielskiej rzece ma nieoczekiwane pochodzenie

Po kilkudziesięciu latach badań naukowcy wreszcie udzielili odpowiedzi na pytanie o to, co odnaleźli nurkowie eksplorujący głębiny Wear przed dekadami. Ważną poszlakę w prowadzonym śledztwie stanowił fakt, iż na przestrzeni lat w okolicy zidentyfikowano tysiące pozostałości wywodzących się z czasów rzymskich. 

W tamtym przypadku tajemnice skrywała jednak inna rzeka, Tees, choć archeolodzy wyszli z założenia, iż względna bliskość obu lokalizacji powinna zostać uznana za motywację do kontynuacji poszukiwań. Ciekawość badaczy popłaciła: udało im się dotrzeć do pozostałości mostu, co do którego pojawiła się sugestia, jakoby również miał rzymską genezę. 

Czytaj też: Skąd się wzięli Piastowie? Nowy trop prowadzi na odległą wyspę

W myśl innej hipotezy archeolodzy łączyli ten obiekt z budowlą, której utworzenie zlecił biskup Durham, Walter Skirlaw w XIV wieku. Poza tym brano pod uwagę scenariusz nawet bliższy współczesności, odnoszący się do działalności angielskiego architekta, Ignatiusa Bonomiego.

Ostatecznej odpowiedzi na pytanie o genezę odnalezionej struktury miał udzielić Gary Bankhead z Durham University. Jego pierwsze działania w tym zakresie rozpoczęły się w 2023 roku, kiedy to w czasie nurkowania dotarł do wystarczająco dużej ilości próbek, aby poddać je datowaniu metodą odnoszącą się do analizy słojów drzew. Tak przynajmniej wydawało się na początku.

Nurkowie odnaleźli tę konstrukcję w 1983 roku. Dopiero po około czterdziestu latach udało się dowiedzieć, czym była i kiedy powstała

Z czasem wyszło na jaw, że trzeba zmienić metodologię: zamiast badań poświęconych słojom, naukowiec postawił na datowanie radiowęglowe. Tym sposobem badacze doszli do bardzo ważnego wniosku: objęty ekspertyzami materiał pochodził z lat 1816–1860. Było to niemal stuprocentowym potwierdzeniem wersji historii, w której chodzi o most zaprojektowany przez Bonomiego w pierwszej połowie XIX wieku.

Było to tym bardziej prawdopodobne, iż ten sam architekt odpowiadał za most Skerne w pobliskim Darlington. Zdaniem historyków jednym z jego zleceń była odbudowa średniowiecznego mostu biskupa Skirlawa, co ostatecznie udało się zrobić w 1824 roku. Kamienna wersja, która powstała później, znajduje się na miejscu do dziś. 

Czytaj też: Kamienne formacje nie powstały naturalnie. Ich geneza sięga prehistorii 

Drewniany wariant opracowany przez Bonomiego miał natomiast pełnić tymczasową funkcję – aż do momentu, w którym kamienny most stanie się przejezdny. Główną rolę w utworzeniu tej zagadkowej konstrukcji odegrał stolarz o nazwisku Howe. Tym sposobem datowanie metodą radiowęglową okazało się kluczem do uzyskania odpowiedzi na pytanie o to, co wydobyli nurkowie w 1983 roku, w czasie eksploracji rzeki Wear.