Polacy odkryli nowy minerał. Coś takiego znamy tylko z kosmosu, a teraz jest też na Ziemi

Wyjątkowy, nowy minerał został odkryty przez polskich naukowców z Uniwersytetu Śląskiego. Znaleziono go w próbkach skał z Jordanii i jak go przedstawiają odkrywcy, jest swoistym ziemskim „meteorytowym” minerałem. Poznajmy go z bliższa.
Przykładowy krajobraz Jordanii

Przykładowy krajobraz Jordanii

Podobnie jak odkrywane są nowe gatunki zwierząt i roślin, tak samo cały czas geolodzy napotykają na nowe minerały, które są formalnie zatwierdzanie przez Komisję Nowych Minerałów, Nomenklatury oraz Klasyfikacji przy Międzynarodowego Zrzeszenia Mineralogicznego. Pod koniec października 2023 roku komisja potwierdziła nowy minerał o nazwie karwowskiit – dowiadujemy się z informacji prasowej Uniwersytetu Śląskiego.

Czytaj też: Piorun uderzył w ziemię i powstał zupełnie obcy związek. Ten dziwny minerał otwiera nową epokę

Odkrywcami minerału są naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego: prof. dr hab. Evgeny Galuskin i prof. dr hab. Irina Galuskina z Wydziału Nauk Przyrodniczych oraz prof. dr hab. inż. Joachim Kusz i dr Maria Książek z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych. Ponadto współpracowali z nimi badacze z Uniwersytetu Ben-Guriona w Izraelu oraz PIG-PIB w Warszawie.

Miasto Al-Qatrana w Jordanii, gdzie odkryto minerał, znajduje się na wschód od Morza Martwego / źródło: Mapa Google, zrzut ekranu, domena publiczna

Nowy minerał nazywa się karwowskiit. Jest fosforanem i odkryli do geolodzy z Polski

Na pewno zaintryguje wielu z nas niezwykła nazwa minerału. Karwowskiit został tak nazwany na część śp. prof. dra hab. Łukasza Karwowskiego (1945-2022), który był znanym mineralogiem i odkrywcą dwóch nowych minerałów fosforanowych w meteorycie Morasko. Przypomnijmy, że pod nazwą tego meteorytu kryje się ogół fragmentów meteoroidu, który rozpadł się w atmosferze, a jego kawałki były znajdowane w okolicach wsi Morasko (obecnie północne osiedle Poznania).

Czytaj też: We wnętrzu Ziemi dzieje się coś odwrotnego, niż dowodziła nauka. Te minerały zachowują się bardzo dziwnie

Prof. Karwowski miał na koncie wiele znakomitych osiągnięć. Dużo czasu poświęcał badaniom fosforanów, w tym najbardziej niezwykłego minerału tego rodzaju – merrilitu. Pod wieloma względami nazwanie karwowskiitu w taki sposób jest bardzo zasadne. Przede wszystkim dlatego, że jest on właśnie minerałem fosforanowym należącym do grupy merrilitu.

Obraz BSE kryształów karwowskiitu / fot. Irina i Evgeny Galuskinowie, Uniwersytet Śląski, materiały prasowe

Znaleziono go w skałach w okolicach jordańskiego miasta Al Qatrana i jest ziemskim „meteorytowym” minerałem. Odkryto, że występuje w warunkach ziemskich wraz z nikelfosfidem (minerałem fosforku niklu i żelaza), którego dotychczas znaliśmy jedynie z próbek meteorytów. Warto przyjrzeć się uważnie zdjęciu z mikroskopu skaningowego, jakie wykonano. Widoczne są na nim trygonalne kryształy karwowskiitu. Są to pierwsze tak dobrze wykształcone minerały z grupy merrilitu.

Czytaj też: Ten minerał nie miał prawa zostać odkryty. Mamy pierwszy w historii okaz kryształu z płaszcza Ziemi

Najnowsze odkrycie jest cenne również z tego względu, że po raz kolejny okazuje się, że minerały, który dotąd znajdowaliśmy w meteorytach i zdawały się wyłącznie pochodzenia kosmicznego, możemy znaleźć także w skałach powstałych tylko w warunkach ziemskich. Takie minerały są niezwykłymi śladami dawnej historii Ziemi i jej związków z obiektami kosmicznymi.