Jak czytamy na stronie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wspomniany obraz został namalowany około 1540-1560 roku, choć pojawiły się też głosy, jakoby pochodził on z późniejszego okresu. Na przykład datowanie w oparciu o analizy drewna wykorzystanego do oprawienia obrazu wykazało, iż drzewo to zostało ścięte około 1571 roku.
Czytaj też: Kiedy ludzie trafili do Ameryki? Nowe dowody zmieniają wszystko, co wiemy o historii naszego gatunku
Prawdopodobnie najbardziej znany wizerunek polskiego astronoma przedstawia go w momencie, gdy miał około 35-40 lat. Widzimy postać ukazaną po części z lewego profilu, z długimi ciemnymi włosami i stosunkowo poważną miną. Do wykonania podobrazia użyto trzech dębowych desek, a w trakcie przeprowadzonych w połowie ubiegłego stulecia prac rewitalizacyjnych dodano kolejną dębową deskę a także fragment innej.
Jako że 19 lutego 2023 roku miała miejsce 550. rocznica narodzin Kopernika, to naukowcy postanowili przeprowadzić badania poświęcone pochodzeniu obrazu oraz jego potencjalnym tajemnicom. Korzystając z szereg zróżnicowanych, zaawansowanych, a jednocześnie nieinwazyjnych technik, członkowie zespołu badawczego byli w stanie lepiej zrozumieć okoliczności powstania portretu.
Nie ma pewności co do tego, kiedy dokładnie powstał portret Kopernika. Można założyć, że miało to miejsce w XVI wieku
Jakich technik dokładnie użyto? Na długiej liście znalazły się między innymi: analiza obrazu w świetle widzialnym, fluorescencja wzbudzana światłem ultrafioletowym, reflektografia w ultrafiolecie, obrazowanie fałszywym kolorem ze składową w bliskiej podczerwieni, obrazowanie fałszywym kolorem ze składową w ultrafiolecie, reflektografia w bliskiej podczerwieni oraz obrazowanie promieniowaniem rentgenowskim. Z kolei rozkład pigmentów na powierzchni obrazu został opisany na podstawie działania kamery hiperspektralnej rejestrującej obrazy w zakresie od 400 do 1000 nm.
Jednym z najbardziej intrygujących aspektów okazał się napis: Nicolaus Copernic Puld. Został on umieszczony na zapleckach obrazu i wykonany grafitowym ołówkiem. Słowo puld można przetłumaczyć jako brudny. Ale jaki sens miało umieszczenie takiej inskrypcji na portrecie słynnego astronoma? Wydaje się, że osoby odpowiedzialne za ocenę stanu tego dzieła stwierdziły, że musi ono zostać poddane pracom konserwacyjnym. Z tego względu obraz podpisano w taki a nie inny sposób, zaznaczając konieczność przeprowadzenia odpowiednich zabiegów. Według prof. Elżbiety Basiul napis mógł zostać umieszczony w 1939 roku. Właśnie wtedy obraz trafił do Muzeum Okręgowego w Toruniu.
Czytaj też: Kto wybierał treści, z których składa się Biblia?
Kopernik nie zajmował się wyłącznie astronomią. Zasłynął też z dokonań kartograficznych czy matematycznych, choć nie da się ukryć, że jego najważniejszym dziełem był heliocentryczny model Układu Słonecznego. To właśnie nasz rodak wykazał, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie odwrotnie. Mikołaj Kopernik przyszedł na świat w 1473 roku, a jego śmierć miała miejsce w 1543.