Samantha Smith – czym zasłynęła najmłodsza ambasadorka pokoju?

Tuż na początku lat 80. wydawało się, że wojna może wybuchnąć w każdej chwili. Podczas, gdy politycy i media milczały, próbując nie pogłębiać konfliktu pomiędzy dwoma największymi mocarstwami: USA i Rosją, na temat problemu wypowiedziała się mała dziewczynka. Samantha Smith – bo tak nazywa się nasza bohaterka, do dziś jest symbolem pokoju i najbardziej znaną młodą aktywistką. Do czego przyczyniła się Samantha Smith? Dlaczego przedwcześnie zmarła?
Samantha Smith – czym zasłynęła najmłodsza ambasadorka pokoju?

Samantha Smith: biografia

Biografia Samanthy Smith rozpoczyna się niepozornie – bo dziecięcą ciekawością. Dziewczynce, urodzonej w 1972 r. i zamieszkałej w Manchesterze udzielił się napięty nastrój związany z obawami przed wojną atomową. Pewnego dnia zapytała mamę, czy wybuchnie wojna – i tak zaczęła się niesamowita historia dziewczynki walczącej o pokój.

W odpowiedzi na pytanie dziewczynki, matka pokazała jej okładkę magazynu ,,Time” z wizerunkiem Jurija Andropowa – pierwszego sekretarza Rosji; mężczyzny o zasięgach i możliwościach tak ogromnych, że mógł w każdym momencie zadecydować o rozwoju konfliktu pomiędzy państwami. Samantha zapytała wtedy, dlaczego nikt do tej pory nie spytał Jurija o jego zamiary. Mama potraktowała pytanie córki pół żartem pół serio, proponując, aby sama napisała list. Tak też uczyniła – z naturalną dla dzieci naiwnością, spodziewała się odpowiedzi. Odpowiedź, która rzekomo miała nigdy nie nadejść – nadeszła.

Sekretarz w odpowiedzi na list młodej aktywistki zadeklarował, że nie zamierza wypowiadać wojny USA. Porównał ją też do bohaterki opowieści dla dzieci – ,,Przygód Tomka Sawyera”. Nie omieszkał też zaprosić dziewczynki do ZZSR, zachwalając pacyfistyczne poglądy kraju i przedstawiając tutejsze realia w samych superlatywach. Jak nie trudno się domyślić – odpowiedź na list posłużyła momentalnie jako zapalnik marketingowy. Opublikowano ją w setkach światowych gazet – a ludzie uśpili swoją czujność, podchwytując przyjazny ton wypowiedzi sekretarza.

 

Na zdjęciu: Samantha Smith i list z odpowiedzią od pierwszego sekretarza Rosji. (fot. Bettmann via Getty Images)

 

Samantha Smith: najmłodszy amerykański ambasador

Sama Samantha Smith w momencie opublikowania listu stała się gwiazdą. Udzielała wywiadów, media otwarcie promowały jej wizerunek, a sam Andropow – wbrew pozorom – spełnił swoją obietnicę, oficjalnie zapraszając rodzinę do Moskwy. Dziewczynka, pomimo stania się ważną osobowością medialną, zachowała skromność i życzliwość, odmawiając mieszkania w luksusowych warunkach. Zamiast tego, wolała dzielić pokój z radzieckimi dziećmi i spędzać z nimi czas na beztroskiej zabawie. Fotografie z wycieczki rodziny Smith ukazywały się w niemal każdej gazecie – mimo tego, nie każdy podchwycił optymistyczny nastrój. Samantha była wielokrotnie nazywana maskotką w rękach rządu, która miała za zadanie jedynie zatuszować na chwilę istotę realnych problemów. ,,Kariera” dziewczynki nie zakończyła się jednak wyłącznie na jednym incydencie – szybko zyskała więc w oczach publiki.

Medialna historia Samanthy Smith po powrocie do kraju rozwijała się w niesamowitym tempie. Została okrzyknięta najmłodszym amerykańskim ambasadorem, rozpoczynając swoją pokojową podróż po różnych krajach całego świata. Odwiedziła m.in. Japonię – spotkała się tam z ówczesnym premierem kraju, Yasuhiro Nakasone, a potem wzięła udział w Międzynarodowym Sympozjum Dzieci w Kobe. Tematem przewodnim, który dziewczynka poruszała w swoich wypowiedziach był jednak w dalszym ciągu konflikt pomiędzy ZZSR a Stanami Zjednoczonymi – Samantha zaproponowała nawet, aby obydwa kraje co roku wymieniały się ,,wnuczkami” w geście pokoju.

 

Samantha Smith: z czego jest znana?

Samantha Smith stała się wzorem dla młodych aktywistek z całego świata – jej popularność sprawiła, że dzieci i nastolatkowie zaczęli wypowiadać się otwarcie o problemach ,,ze świata dorosłych”, prowokując dyskusje na poziomie międzynarodowym. Do największych osiągnięć Samanthy zalicza się przede wszystkim próbę złagodzenia napiętych relacji pomiędzy państwami – która to sprowokowała media na całym świecie do przerwania ciszy dotyczącej konfliktu.

Samantha Smith znana jest z wielu wystąpień, w których podkreślała wagę problemów otaczającego ją świata. Choć jej wypowiedzi i samo rozumowanie było dziecinne – było jednocześnie na tyle proste, by zdołać przemówić do mas, pozwalając im na dowolną interpretację. Jej na pozór niewielkie słowa zmotywowały świat do optymizmu, tak ważnego w czasie zagrożenia poważnym konfliktem zbrojnym.

 

Samantha Smith: tragiczna śmierć

25 sierpnia 1985 r. Jane Smith oczekiwała na swoją rodzinę na lotnisku. Nie wiedziała, że już nigdy nie zobaczy ukochanej córki i męża – samolot, którym wracali rozbił się wśród drzew, znajdujących się ponad kilometr od pasu startowego. Po katastrofie niemal od razu pojawiły się doniesienia o domniemanym zamachu: w trakcie przeprowadzanego dogłębnie dochodzenia nie wykryto jednak nieprawidłowości wskazujących na celowe rozbicie maszyny. Z wygłoszonych oświadczeń wynika, że kąt lądowania i obrana orientacja nie pozostawiały pasażerom szans na przeżycie – na domiar złego, w kokpicie zasiadał niedoświadczony pilot, a na niedługo przed planowanym lądowaniem nastąpiła awaria radaru naziemnego.

Można powiedzieć, że to popularność przyczyniła się do przedwczesnej śmierci dziewczynki. Biografia Samanthy Smith pokazuje, że w okresie największej popularności liczyło się to, żeby odwiedzić jak najwięcej miejsc w jak najkrótszym czasie – nawet kosztem wątpliwego bezpieczeństwa podróży.

 

Samantha Smith: pamięć

Historia Samanthy Smith pozostała w ludzkiej pamięci do dziś. Kiedy postawiony na jej cześć pomnik został skradziony przez złodziei metalu, momentalnie zgłosił się emerytowany inwestor, zlecający prywatne postawienie nowego pomnika. Imieniem ,,Samantha” nazwano też szereg ulic na całym świecie; na jej cześć nazwano też planetoidę 3147. W prowincji Maine, z której wywodzi się dziewczynka, obchodzi się tez święto upamiętniające małą bohaterkę – od lat pierwszy poniedziałek czerwca jest okrzyknięty Dniem Samanthy Smith. Twarz dziewczynki do dziś widoczna jest na pamiątkowych znaczkach, upamiętniających rocznicę jej śmierci.