Niewinna larwa miała imponujący mózg. Pradawne znalezisko bije na głowę dinozaury i mamuty

Wielu z nas paleontologia kojarzy się przede wszystkim z badaniem dinozaurów lub mamutów, a tymczasem przedmiotem analiz mogą być naprawdę przeróżne skamieniałości od trylobitów, przez amonity, ryby, małżoraczki, aż po owady. Doskonałym przykładem jest niewielka larwa stawonoga, którą odkryto w Chinach – pochodzi ona z czasów, gdy ewolucja ani myślała o wielkich gadach czy włochatych ssakach. Przyjrzyjmy się z bliska temu niezwykłemu znalezisku.
Przykładowe zdjęcie współczesnej larwy stawonoga

Przykładowe zdjęcie współczesnej larwy stawonoga

Paleontolodzy z brytyjskiego Uniwersytetu Durham podzielili się w ostatnim czasie na łamach czasopisma Nature odkryciem kambryjskiej larwy stawonoga, która okazała się być nadzwyczaj rozwinięta. Skamieniałość liczy 520 milionów i pochodzi z najstarszej epoki paleozoiku, kiedy to podstawowe grupy kręgowców i bezkręgowców dopiero zaczynały ulegać specjacji.

Czytaj też: Komary i muchy starsze nawet niż dinozaury. Sensacyjna larwa z Majorki niezbitym dowodem

Pradawną larwę wydobyto w Chinach ze skały typu „łupki z Burgess”. Jest to formacja geologiczna bardzo obfita w ślady życia organicznego z epoki kambru. Skamieniałość, której nadano nową nazwę gatunkową Youti yuanshi, znajduje się na Uniwersytecie Yunnan i jest bardzo małych rozmiarów – ledwie ziarenka maku. Nie przeszkadzało to jednak brytyjskim uczonym, aby przyjrzeć się jej zdumiewającymi wyglądowi.

Zdjęcie mikroskopowe Youti yuanshi ze wskazaniem na konkretne obszary ciała ze szczególnym uwzględnieniem prymitywnego mózgu / źródło: doi:10.1038/s41586-024-07756-8, Wikimedia Commons, CC BY 4.0

Skamieniała larwa stawonoga sprzed 520 milionów posiadała „mózg”

W badaniach zastosowano metodę tomografii rentgenowskiej. Naukowcy uzyskali w ten sposób trójwymiarowy obraz stawonoga. Okazało się, że zwierzę zachowała się do dzisiaj w doskonałym stanie. Pod mikroskopem były zauważalne organy wewnętrzne: gruczoły trawienne, układ krążenia, pozostałości nerwów przy oczach, jak również… obszar pełniący funkcje mózgu! Przypomnijmy, że wciąż mowa o skamieniałości sprzed 520 milionów lat, kiedy to na lądach nie istniały żadne formy życia, a w morzach dominowały prymitywne trylobity czy przodkowie ryb.

Czytaj też: Splątane węże znalezione na amerykańskim pustkowiu. Sęk w tym, że liczą 38 milionów lat

Jest to doprawdy sensacyjne odkrycie, które odsłania nieznane dotąd szczegóły anatomiczne pierwszych stawonogów na Ziemi. Wspomniany zalążek mózg jest prawdopodobnie przedmózgowiem – sugerują naukowcy cytowani w komunikacie EurekAlert. W późniejszych etapach rozwoju przekształcało się ono w segmentowaną głowę zwierzęcia z różnymi przydatkami jak np. czułki, oczy czy aparat gębowy.

Czytaj też: “Skamieniałe Pompeje” odsłoniły zagadkowe szczątki istot. Widać głowę, paszczę i dziesiątki nóg

Tak złożona budowa ciała jest dowodem na to, że kambryjska eksplozja życia była dla stawonogów swoistym motorem napędowym do tworzenia kolejnych innowacji. Skamieniałość z Chin wypełnia ważną lukę w wiedzy naukowej na temat budowy prymitywnych stawonogów i na pewno będzie dla kolejnych zespołów badawczych zajmujących się paleontologią istotnym punktem odniesienia.