Międzynarodowy zespół badaczy z Uniwersytetu Bristolskiego (Wielka Brytania) i Uniwersytetu Poitiers (Francja) zajmował się zagadkowymi skamieniałościami sprzed 515 milionów lat (epoka kambru), które znaleziono na terenie Maroka. Są to dokładnie szczątki trylobitów – morskich bezkręgowców, które spotkała nagła śmierć. Okazuje się, że zostały one błyskawicznie przykryte popiołem wulkanicznym, dzięki czemu zachowały się one do dzisiaj w rewelacyjnym stanie. Skamieniałości ukazują szczegóły anatomiczne tych zwierząt, jakich jeszcze nie widziano, a wynikami badań dzielą się w czasopiśmie Science.
Czytaj też: Ludzie-olbrzymy. Gdy odnaleziono szczątki sprzed tysięcy lat, znalazcy nie mogli uwierzyć własnym oczom
Wspomniany gorący popiół wulkaniczny pochodzący z niedalekiej erupcji wulkanu osadzał się na dnie płytkiego zbiornika morskiego, w którym żyły trylobity budujące ochronę dla swojego ciała w formie chitynowych pancerzy – tłumaczą naukowcy cytowani w komunikacie prasowym Uniwersytetu Bristolskiego. Oprócz nich w tym samym morzu żyły jeszcze inne drobne bezkręgowce jak np. ramienionogi.
Czytaj też: Zagadkowe szczątki człowieka-smoka. Ich tajemnica sięga miliona lat wstecz
Żadne ze zwierząt nie przeżyły nagłego kataklizmu. Podobnie, jak w przypadku Pompejów – wszystkie tkanki miękkie i twarde zostały wypalone. W próbkach skalnych naukowcy badali jedynie odciski organizmów. Co ciekawe, przewód pokarmowy wypełnił się popiołem, co pozwoliło na jego zachowanie się w formie pozytywnego reliefu (w prawdziwym kształcie, a nie jako odcisk).
Szczątki trylobitów zachowane w bardzo dużą ilością szczegółów
Żeby dokładnie zobaczyć puste przestrzenie w skałach z odciskami skamieniałych trylobitów, uczeni musieli zastosować metodę mikrotomografii rentgenowskiej. Umożliwiła ona zbadanie okazów w trzech wymiarach. Dzięki modelowaniu komputerowemu uzyskano finalny obraz niezwykłych zwierząt. Ich praca sprawiła, że możemy dzisiaj oglądać niemal żywe okazy trylobitów z epoki kambru. Co ważne, skamieniałości nie zostały w ogóle spłaszczone w wyniku fosylizacji – każda noga, włosy czuciowe czy kolce są w pozycji przyżyciowej. Ten fakt dodatkowo podkreśla niezwykłość znaleziska.
Czytaj też: Tamtejsze kobiety miały naprawdę dziwne czaszki. Znalezione na Bałtyku szczątki to potwierdzają
Tak doskonałe zachowanie się trylobitów ukazało także nieznane wcześniej szczegóły budowy ciała. Widzimy zarówno tarczę głowową, tułowiową, jak i ogonową. Przede wszystkim okolice otworu gębowego okazały się najbardziej zaskakujące w swej budowie. Jak wyjaśnia jeden z badaczy, Harry Berks, „głowa i przydatki tułowia miały skierowany do wewnątrz zestaw gęstych kolców, podobnych do tych u skrzypłoczy. Manipulowały one ofiarą lub znalezioną padliną, rozdzierały ich ciała i przesuwały do pyska.”
Czytaj też: Znaleźli szczątki najstarszego dziadka krokodyli. Na grzbiecie nosił potężną tarczę
Co więcej, marokańskie trylobity okazały się posiadać więcej dodatkowych par odnóży (przydatków) w części głowowej – zamiast trzech było ich cztery. Ponadto zidentyfikowano bardzo małe specyficzne wyrostki na krawędzi otworu gębowego w kształcie łyżek – w przypadku większości skamieniałości są prawie niewykrywalne.
Co jeszcze możemy wyczytać ze skamieniałości kambryjskich trylobitów z Maroka?
Odkrycie tak niewielkich, ale kluczowych, detali budowy trylobitów ukazuje nam, jak ważną rolę pełni popiół wulkaniczny w konserwacji skamieniałości liczących setki miliony lat. Współautor Philip Donoghue przyznaje – „Zazwyczaj nikt nie spodziewa się znaleźć skamieniałości w skałach wulkanicznych, ale nasze badania pokazują, że złoża popiołu wulkanicznego zdecydowanie są warte eksploracji.”
Czytaj też: Student znalazł szczątki latającego jaszczura o dziwnej urodzie. Był starszy niż dinozaury
Skamieniałości z Maroka pochodzą z początkowego okresu istnienia bezkręgowców (trylobity żyły od wczesnego kambru 521 milionów lat temu do końca permu 250 milionów lat temu) i mogą podpowiedzieć nam, w jaki sposób przystosowywały się wtedy do środowiska, w których drapieżnictwo zataczało coraz szersze kręgi. Do tej pory opisano ponad 20 tysięcy gatunków trylobitów – niektóre mierzyły ledwie dwa milimetry długości, a inne prawie metr.