Tak wygląda prawdziwe “serce z kamienia”. Skamieniałość ujawnia tajemnice naszej ewolucji

Naukowcy odkryli liczące 380 milionów lat serce. Jest to najstarszy skamieniały narząd pochodzący od ryby szczękoustej, jaki kiedykolwiek udało się znaleźć. Rzuca on nowe światło na ewolucję naszych ciał.
Niezwykłe znalezisko australijskich naukowców /Fot. Western Australian Museum

Niezwykłe znalezisko australijskich naukowców /Fot. Western Australian Museum

Wyniki badań, które opublikowano w czasopiśmie Science, wykazały, że pozycja organów w ciele zawiasowców, rzędzie wymarłych szczękowców z gromady ryb pancernych, jest podobna do anatomii współczesnych rekinów. Samo odkrycie jest niezwykłe, bo tkanki miękkie starożytnych gatunków rzadko udaje się zachować w ogóle, nie mówiąc już o dobrym stanie.

Czytaj też: Spojrzeli na zęby i nie mieli wątpliwości! Skamieniałość ujawniła, jak stare są ssaki

Prof. Kate Trinajstic z Curtin’s School of Molecular and Life Sciences i Western Australian Museum, która brała udział w odkryciach, mówi:

Jako paleontolog, która badała skamieniałości od ponad 20 lat, byłam naprawdę zdumiona, że znalazłam pięknie zachowane serce w 380-milionowym przodku. O ewolucji często myśli się jako o serii małych kroków, ale te starożytne skamieniałości sugerują, że między bezżuchwowcami a żuchwowcami był większy skok. Te ryby dosłownie miały swoje serca w ustach i pod skrzelami – tak jak dzisiejsze rekiny.

Serce z kamienia

Australijscy naukowcy jako przedstawili pierwszy u stawonoga trójwymiarowy model złożonego serca w kształcie litery “S”, złożony z dwóch komór. Te cechy były obecne u wczesnych kręgowców, wskazując, jak zmieniały się poszczególne części ciała (np. region głowy) w procesie ewolucji – nie tylko ryb, ale organizmów w ogóle.

Prof. Kate Trinajstic dodaje:

Po raz pierwszy mogliśmy zobaczyć wszystkie organy razem w prymitywnej rybie żuchwowej i byliśmy szczególnie zaskoczeni, że nie różniły się one tak bardzo od naszych. Istniała jednak jedna krytyczna różnica – wątroba była duża, podobnie jak u dzisiejszych rekinów. Niektóre z współczesnych ryb kostnoszkieletowych mają płuca, które wyewoluowały z pęcherzy pławnych, ale znaczące było to, że nie znaleźliśmy dowodów na istnienie płuc u żadnej z wymarłych ryb pancernych, które badaliśmy. To sugeruje, że wyewoluowały one niezależnie u ryb kostnoszkieletowych w późniejszym czasie.

Formacja Gogo, na wyżynie Kimberley w północnej Australii, gdzie zebrano skamieniałości, w przeszłości była dużą rafą i stanowiła schronienie dla wielu ryb. Uczeni wykorzystali wiązki neutronów i synchrotronowe promieniowanie rentgenowskie do zeskanowania okazów, wciąż osadzonych w wapiennych konkrecjach. Na tej podstawie stworzyli obrazy 3D tkanek miękkich w ich wnętrzu w oparciu o różne gęstości minerałów zdeponowanych przez bakterie i otaczającą je matrycę skalną.

Idealnie zachowana ryba z formacji Gogo /Fot. Western Australian Museum

Zawiasowiec Gogo jest tym samym najpełniej poznanym spośród wszystkich szczękowców i wyjaśnia wiele zagadek ewolucji – od ryb pancernych do współczesnych kręgowców, do których należą ludzie.