Stworzono mapy rosnącego mózgu. Niezwykły projekt badawczy

Developing Human Connectome Project (dHCP) to międzynarodowy projekt naukowy, którego celem było stworzenie serii wykresów mózgu obejmujących całe nasze życie – od 15-tygodniowego płodu do 100-letniego człowieka. Ich celem było pokazanie, jak szybko rozwija się mózg we wczesnym okresie życia i powoli kurczy u osób starszych.

Wykresy te są wynikiem projektu badawczego obejmującego aż sześć kontynentów i gromadzącego prawdopodobnie największe zbiory danych MRI w historii. Przeanalizowano prawie 125 000 skanów mózgu z ponad 100 różnych projektów badawczych. Nie są one przeznaczone do użytku klinicznego, ale wkrótce mogą stać się rutynowym narzędziem, podobnym do tego, jakie stosuje się w standardowych dziecięcych tabelach wzrostu. Te są podstawą pediatrycznej opieki zdrowotnej od ponad 200 lat, powszechnie stosowane w szpitalach na całym świecie, aby pomóc w ocenie wzrostu i rozwoju dzieci w porównaniu z rówieśnikami. Nie ma analogicznych diagramów do pomiaru zmian związanych z wiekiem w ludzkim mózgu. To z kolei utrudnia diagnostykę w przypadku wielu schorzeń neurologicznych, np. choroby Alzeimera, która powoduje degenerację tkanki mózgowej i pogorszenie zdolności poznawczych.

Dzięki projektowi dHCP potwierdzono – a w niektórych przypadkach pokazano po raz pierwszy – etapy rozwoju mózgu, które wcześniej były jedynie hipotezami, np. kiedy poszczególne regiony mózgu osiągają dojrzałość. Ważną rolę w projekcie dHCP odgrywa odwzorowanie obrazów MRI mózgów noworodków. W przypadku najmłodszych pacjentów, nie można użyć zwykłych skanerów ani procedur diagnostycznych.

Prof. David Edwards, konsultant neonatolog w londyńskim szpitalu dziecięcym Evelina oraz specjalista pediatrii i medycyny noworodkowej w King’s College London, powiedział:

Nasi fizycy, głównie pod kierownictwem profesora Jo Hajnala, przez ostatnie 20-30 lat przebudowywali sposób obrazowania dzieci, dzięki czemu możemy obecnie uzyskiwać bardzo wysokiej jakości obrazy mózgów noworodków.

Badania MRI pozwoliły naukowcom odkryć interesującą część mózgu – wyspę – której wzrost trwa znacznie dłużej, niż do tej pory się wydawało. Po raz pierwszy w historii uzyskano tak szczegółowe dane. Dzięki projektowi dHCP naukowcy mają wgląd nie tylko na cały organ, ale także na poszczególne jego części. 

Świetnie podsumowuje to dr Richard Bethlehem z Wydziału Psychiatrii na Uniwersytecie w Cambridge:

Jedną z rzeczy, które udało nam się zrobić, dzięki bardzo zgodnym globalnym wysiłkom, jest zszycie danych z całego okresu życia. Pozwoliło nam to zmierzyć bardzo wczesne, szybkie zmiany zachodzące w mózgu oraz długotrwały, powolny spadek wraz z wiekiem.