Zazwyczaj przed podaniem domięśniowej szczepionki ochronnej pielęgniarka pyta o preferowane ramię, a to wybiera sam pacjent. Nie można bowiem wykluczyć, że pojawi się obrzęk lub ból przy poruszaniu ręką, dlatego warto wybrać to ramię, które funkcjonalnie jesteśmy w stanie “poświęcić” na kilka godzin. Okazuje się jednak, że schemat stosowany na całym świecie wkrótce trzeba będzie zmienić, przynajmniej w niektórych przypadkach.
Czytaj też: Proszek zamiast zastrzyku. Powstała innowacyjna szczepionka
Naukowcy z Oregon Health & Science University (OHSU) odnotowali aż czterokrotny wzrost odpowiedzi immunologicznej, gdy pacjenci otrzymywali szczepionkę wielodawkową naprzemiennie – raz w jedno, a raz w drugie ramię. Szczegóły opisane w czasopiśmie The Journal of Clinical Investigation zmieniają naszą podstawową wiedzę o immunizacji.
Szczepionka domięśniowa raz w prawe, raz w lewe ramię
Naukowcy zmierzyli odpowiedź przeciwciał we krwi 947 osób, które otrzymały dwudawkową szczepionkę przeciwko COVID-19, przy czym druga dawka była w to samo lub przeciwne ramię, co pierwszy zastrzyk. Wyniki okazały się zaskakujące.
Czytaj też: W końcu jest! Nad tą szczepionką pracowano ponad pół wieku
Przetestowano próbki surowicy pobrane od osób w różnym czasie po szczepieniu i odkryto znaczy wzrost odpowiedzi immunologicznej w przypadku grupy, która otrzymała dawkę przypominającą w przeciwne ramię – nawet czterokrotny. Poprawa odpowiedzi wyraźnie wystąpiła trzy tygodnie po dawce przypominającej i utrzymywała się przez ponad 13 miesięcy po niej. Badacze odkryli podwyższoną odporność na pierwotny szczep SARS-CoV-2 i jeszcze silniejszą odpowiedź immunologiczną na wariant Omicron, który pojawił się mniej więcej rok po zmianie ramion.
Naukowcy nie są w stanie wyjaśnić zaobserwowanego efektu, ale spekulują, że wstrzyknięcie szczepionki w różne ramiona wywołuje odpowiedź immunologiczną w symetrycznych węzłach chłonnych. To oznacza, że cały układ odpornościowy jest równomiernie stymulowany, a odpowiedź przeciwciał jest płynniejsza. To tylko spekulacje, bo nigdy wcześniej w immunologii podobnego efektu nie obserwowano.
Prof. Marcel Curlin z OHSU mówi:
Zmieniając ramiona, zasadniczo tworzy się pamięć w dwóch lokalizacjach zamiast w jednym. Być może dostrzegliśmy ważną funkcję immunologiczną, która do tej pory nam umykała.
Chociaż badanie skupiało się na szczepionkach przeciwko COVID-19, naukowcy twierdzą, że spodziewają się, że poprawiona odpowiedź immunologiczna może być podobna w przypadku innych szczepionek wielodawkowych. Wzywają do dalszych badań w celu ustalenia, czy “szczepienie przeciwstronne” poprawia odpowiedź immunologiczną na inne preparaty, zwłaszcza u dzieci. Jest zbyt wcześnie, aby formułować jakiekolwiek zalecenia kliniczne na podstawie wyników jednego badania, ale może być to tylko kwestią czasu.