Tajemnica skalnego sanktuarium
Podczas prac wykopaliskowych w starożytnej Attudzie naukowcy natrafili na monumentalne sanktuarium skalne z unikalnym bliźniaczym idolem. Kompleks pochodzi z okresu między VIII a VI wiekiem p.n.e., czyli z czasów największej potęgi królestwa frygijskiego. Co ciekawe, do tej pory podobne miejsca kultu znajdowano znacznie dalej na wschód. W skład odkrytego zespołu rytualnego wchodzi święta jaskinia oraz liczne elementy ceremonialne bezpośrednio wykute w skale. Badacze odsłonili misy libacyjne, studnie i system kanałów odpływowych, które służyły do składania ofiar podczas obrzędów związanych z płodnością i cyklami rolniczymi.
Oprócz konstrukcji i bliźniaczego skalnego idola, odkryliśmy liczne wykute w skale misy libacyjne, studnie i kanały odpływowe związane z ofiarami ze zbóż i płynów, składanymi podczas ceremonii płodności i żniw poświęconych frygijskiej bogini matce Matar – wyjaśnia Bilge Yılmaz Kolancı z Uniwersytetu Pamukkale
Czytaj też: Celtycki skarb w Czechach. Złote artefakty są starsze od naszego kraju
Projekt badawczy realizowany jest pod kierunkiem Hulusi Ünsala z Muzeum Denizli przy współpracy z Bilge Yılmaz Kolancı z Uniwersytetu Pamukkale. Całość wpisuje się w rządową inicjatywę mającą na celu zachowanie historycznego dziedzictwa regionu. Matar, znana również jako Cybele, stanowiła centralną postać frygijskiego panteonu. Jej kult koncentrował się wokół płodności, obfitości natury oraz cykli życia i śmierci. Co interesujące, wpływy tej bogini sięgały znacznie dalej niż granice samego królestwa frygijskiego. Frygowie stworzyli swoje państwo między 1200 a 650 rokiem p.n.e., lecz oddawanie czci Matar przetrwało znacznie dłużej. W kulturze greckiej i rzymskiej znana była jako Wielka Matka Bogów, co świadczy o sile tego kultu i jego zdolności do adaptacji w różnych kręgach cywilizacyjnych.
Nowa perspektywa geografii kultowej
Do tej pory podobne idole skalne znajdowano głównie w Górskiej Frygii – na terenach współczesnych prowincji Eskişehir, Afyonkarahisar i Kütahya. Obecność sanktuarium w Attudzie wyraźnie pokazuje, że święta geografia Frygów rozciągała się znacznie dalej na zachód niż dotąd przypuszczano.
To sanktuarium oferuje rzadkie i namacalne dowody rytuałów wykonywanych dla Bogini Matki. Zmienia ono nasze rozumienie religijnego krajobrazu Frygów – dodaje Kolancı
Czytaj też: Tajemnica Wyspy Wielkanocnej wreszcie rozwiązana. Posągi naprawdę potrafiły chodzić
Chociaż niektórzy eksperci, jak Lynn Roller z Uniwersytetu Kalifornijskiego, wskazują, że lokalizacja niedaleko Denizli nie jest całkowitym zaskoczeniem ze względu na wcześniejsze znaleziska w Hierapolis, to jednak odkrycie znacząco poszerza naszą wiedzę o zasięgu frygijskich wpływów religijnych. Położenie sanktuarium w górzystym terenie jest charakterystyczne dla wczesnych frygijskich świątyń, co potwierdza autentyczność znaleziska. Archeolodzy planują kontynuację badań przez cały sezon 2025 roku, licząc na kolejne odkrycia, które pozwolą lepiej zrozumieć praktyki religijne starożytnych Frygów. Dokonane odkrycie niewątpliwie poszerza naszą wiedzę, ale czy rzeczywiście „zmienia mapę starożytnych kultów”, jak początkowo sugerowano?