Wesz ludzka (Pediculus humanus) to gatunek wszy należący do rodziny Pediculidae, pasożytujący na człowieku i powodujący wszawicę. Analiza genetyczna ujawniła wyraźny podział na wszy pochodzące z Azji i z Europy. Hybrydy wesz azjatyckich i europejskich zamieszkują Amerykę Północną i Południową, podczas gdy wszy, które wyewoluowały w Azji, dominują w Ameryce Środkowej.
Czytaj też: Pasożyty giną na potęgę. Nie jest to jednak optymistyczna wiadomość – powód jest wszystkim dobrze znany
Ten genetyczny miszmasz zrodził pytania o wpływ migracji ludzi na ewolucję naszych najstarszych i najbardziej “lojalnych” pasożytów. Szczegóły opisano w czasopiśmie PLOS One.
Wszy przybyły do Ameryk razem z pierwszymi ludźmi
Wszy towarzyszą ludziom od dwóch milionów lat. Są pasożytami obligatoryjnymi, co oznacza, że nie mogą przeżyć z dala od ludzkiego żywiciela dłużej niż jeden lub dwa dni. Ale utrzymanie tej “wyjątkowej” relacji wymagało wspólnego ewoluowania owadów z ludźmi i innymi hominidami przez tysiąclecia.
Czytaj też: Nie każdy pasożyt to coś złego. Ten na przykład znacząco wydłuża życie
Genomy wesz zawierają wskazówki dotyczące przemieszczania się ludzi na kontynentach. W poprzednim badaniu naukowcy przeanalizowali DNA 75 pasożytów i wykryli różnice między wszami północnoamerykańskimi, europejskimi i azjatyckimi. Teraz uczeni zwiększyli wielkość próby i zsekwencjonowali geny 274 żywych wesz ludzkich z 25 lokalizacji na całym świecie. Potwierdzili, że w Azji i Europie istnieją dwie odrębne linie genetycznie tych owadów, ale w przypadku obu Ameryk wyniki były mniej jednoznaczne.
Podczas gdy geny wesz północnoamerykańskich były mieszanką pochodzenia europejskiego i azjatyckiego, wszy środkowoamerykańskie były blisko spokrewnione z wszami azjatyckimi i prawdopodobnie przybyły tam wraz z pierwszymi ludźmi, którzy zaludnili kontynent amerykański.
Pierwsi ludzie, którzy przybyli do obu Ameryk, wywodzą się z grupy mieszkańców północnej Syberii i Azji Wschodniej, którzy mogli również rozproszyć się do Mongolii, co może wyjaśniać podobieństwa genetyczne między Mongołami i rdzennymi Amerykanami.
Aby ustalić, kiedy wszy azjatyckie i europejskie miały ze sobą kontakt w obu Amerykach, naukowcy połączyli dane genetyczne z modelem, który uwzględniał dowody archeologiczne na temat wesz wydobytych z mumii i starożytnych grzebieni. Odkryli, że hybrydy północnoamerykańskie wyewoluowały po kilku falach migracji ludzi z Europy w ciągu ostatnich 100 lat, w tym podczas dwóch wojen światowych, ale nie byli w stanie wyciągnąć wniosków na temat wpływu wcześniejszej kolonizacji europejskiej. Nowa praca potwierdza, że wczesna kolonizacja wesz pochodziła z Azji Wschodniej i że owady te wyewoluowały w wyniku “niedawnego przybycia do obu Ameryk”.