Analiza zestawu danych neurologicznych i behawioralnych wykazała, że ostrość decyzji nie zmienia się w czasie. Jest to też czynnik niezależny od ilorazu inteligencji (IQ). Osoby, które mają problemy z ogólnym funkcjonowaniem w społeczeństwie, mają też z reguły niski poziom ostrości decyzji.
Ostrość decyzji to nowy konstrukt poznawczy
“Opisujemy nowy konstrukt poznawczy, który ujmuje globalną zdolność podejmowania decyzji w wielu dziedzinach” – mówi jeden z autorów badania, Raymond Dolan z Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie (UCL). “Konstrukt ten może być istotny dla zrozumienia zdrowia psychicznego, szczególnie w odniesieniu do słabego funkcjonowania społecznego i nieprawidłowych wzorców myślowych”.
Podejmowanie decyzji jest procesem poznawczym, który odgrywa kluczową rolę w codziennym życiu. Jednak stosunkowo niewiele wiadomo o neuronalnych podstawach zdolności podejmowania decyzji w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości, czyli okresie bardzo ważnym dla rozwoju mózgu i zaburzeń psychicznych.
“Coraz pilniejsze staje się zrozumienie neuronalnych podstaw rozwoju poznawczego u młodych ludzi, w tym ich związku z komunikacją w obrębie mózgu” – mówi współautor pracy, Michael Moutoussis z UCL.
Ostrość decyzji wpływa na życiowe wybory
Autorzy zaprosili do udziału w badaniach 830 osób w wieku od 14 do 24 lat. Rolą uczestników było w tym eksperymencie wykonanie siedmiu zadań związanych z podejmowaniem decyzji.
Zadania te były w stanie określić umiejętność szacowania zysków i strat, skłonność do podejmowania ryzyka, impulsywność oraz zdolność do dokonywania prawidłowych ocen społecznych. Badacze wyodrębnili z tych zadań 32 miary podejmowania decyzji i zidentyfikowali wspólny, leżący u ich podstaw wymiar, który nazwali ostrością decyzji.
Wysoki poziom ostrości decyzji odzwierciedlał takie czynniki jak umiejętność szybkiego uczenia się, przewidywanie wyników podjętych działań, oczekiwanie nagrody, zaufanie do innych i niska skłonność do odwetu. Niezależnie od IQ, na podstawie tego nowego konstruktu poznawczego, naukowcy byli w stanie przewidzieć wyniki, jakie dana osoba uzyskiwała w zadaniach związanych z podejmowaniem decyzyji.
Poziom ostrości decyzyjnej był wyższy u starszych osób i wzrastał wraz z wykształceniem rodziców. W wyniku powtórzenia zestawu zadań z tą samą grupą uczestników 18 miesięcy później badacze ustalili, że wśród 571 z 830 osób poziom ostrości decyzji nie uległ zmianie.
Poziom ostrości decyzji nie zmienia się w czasie
W swoim eksperymencie badacze oceniali również deklarowane przez badanych predyspozycje psychologiczne i objawy zdrowia psychicznego. W tym wypadku wysoka ostrość podejmowania decyzji najsilniej związana była z lepszym funkcjonowaniem społecznym. Chociaż wiązała się też z myśleniem aberracyjnym, związek ten nie był statystycznie istotny.
Używając funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), badacze zbadali neuronalne podstawy ostrości decyzji u 295 uczestników, którzy nie mieli w wywiadzie zaburzeń psychicznych ani żadnych ich oznak. Aktywność ich mózgów była mierzona w czasie odpoczynku i gdy nie wykonywali żadnego wyraźnego zadania.
Niezależnie od IQ uczestników, ostrość decyzji przewidywała wzorce skorelowanej aktywności w korze wieczka, tylnej korze zakrętu obręczy, obszarach somatosensorycznych i motorycznych. To regiony mózgu, które już wcześniej powiązano z podejmowaniem decyzji. Wyniki tego badania również pozostały niezmienne u 223 osób, które 18 miesięcy później poddano ponownemu badaniu.
Potrzebne dalsze badania nad ostrością decyzji
“Konieczne są dalsze badania, aby prześledzić powiązania między ostrością decyzji, adaptacyjnym funkcjonowaniem społecznym i objawami psychiatrycznymi. Jest to o tyle ważne, że słabe funkcjonowanie społeczne może mieć duży wpływ na objawy zaburzeń psychicznych” – mówi Dolan.
“Co najważniejsze, badania dotyczące ostrości decyzji mogą w przyszłości objąć większe grupy ludzi, w tym pacjentów psychiatrycznych. Pomoże to zweryfikować nasze odkrycia, a także określić, czy ostrość decyzji może wpłynąć na diagnozę i plan leczenia poszczególnych pacjentów psychiatrycznych”.
Źródło: Neuron.