Najnowsze analizy zapisów z detektorów fal grawitacyjnych LIGO, Virgo i KAGRA pokazują, że takie zdarzenie zarejestrowano dwa razy. W pracach brali udział także polscy naukowcy. LIGO i Virgo to detektory fal grawitacyjnych, czyli drgań samej czasoprzestrzeni. Istnienie takich fal przewidziała sto lat wcześniej ogólna teoria względności Alberta Einsteina. W 2016 roku międzynarodowy zespół badaczy ogłosił […]

Według obowiązujących teorii kosmos powinien być jednorodny. Jednak pojawia się coraz więcej dowodów, które temu przeczą. Kolejny to odkryta niedawno gigantyczna struktura przypominająca półksiężyc, nazwana Wielkim Łukiem. Niezwykły obiekt składa się z galaktyk, gromad galaktyk oraz gazu i pyłu kosmicznego. Dzieli go od nas 9,2 mld lat świetlnych. Jego odkrycie było przypadkowe. Alexia Lopez, kosmolożka […]

Astronomowie z NASA posługujący się teleskopem kosmicznym Chandra (CXO) ogłosili wykrycie istotnego typu tytanu w materii wymiecionej z gruzów supernowej Kasjopeja A (Cas A). Pracujący w zakresie promieni rentgenowskich teleskop pozwolił dostrzec ślady czegoś, co można będzie uznać za element inicjujący eksplozję takiego typu gwiazd, z jakiej powstała Cas A. Ta wielka, stale rozszerzająca się […]

Przełomowego odkrycia dokonali naukowcy z Ohio State University. Stało się to tak naprawdę przez przypadek, dzięki obserwacji czerwonego olbrzyma w naszej galaktyce. Dotychczas umykała ona astronomom, ponieważ jest wyjątkowo mała. W kwietniu 2019 roku wszyscy cieszyliśmy z historycznego wydarzenia, jakim było uchwycenie na zdjęciu czarnej dziury (a właściwie jej cienia), znajdującej się w centrum galaktyki […]

W animacji przypominającej wygaszacz ekranu pasjonata medytacji NASA pokazuje jak czarne dziury zaburzają światło emitujące z ich dysków akrecyjnych. Miliony razy większe od naszego Słońca, dwie gigantyczne tancerki krążą wokół siebie ocierając co rusz chmurami pyłu i gazu. Te przy każdym zetknięciu skręcają i wiją się wraz ze zmianami oddziaływań grawitacyjnych. Z punktu widzenia płaszczyzny […]

Pamiętacie to dziwne rozmyte zdjęcie supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki 55 mln lat świetlnych od Ziemi z 2019 roku? Właśnie pokazano nowe i bardziej dokładne. Astronomowie pierwszą „sfotografowaną” czarną dziurę pokazali tym razem w świetle spolaryzowanym. Co to oznacza? Mniej więcej uzyskano ten sam efekt, który dają nam okulary słoneczne z filtrem polaryzacyjnym, to […]

Supermasywna czarna dziura pędzi w przestrzeni z prędkością 177 000 km/h. Jest około 3 miliony razy cięższa od naszego Słońca i „frunie” przez środek galaktyki J0437 + 2456, oddalonej – na nasze szczęście – o 230 milionów lat świetlnych od Ziemi. Astronomowie, którzy zaobserwowali poruszającą się https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni są zaskoczeni. Nie wiedzą, co sprawiło, że została […]

Naukowcy z Nowego Jorku i Chile twierdzą, że istoty pozaziemskie mogą być w stanie „wysysać” energię z czarnych dziur. Mogłoby to wyjaśniać część zjawisk, jakie obserwujemy w pobliżu tych kosmicznych tworów, a także być dla nas doskonałą wskazówką na to, gdzie szukać obcej inteligencji. Hipotetyczna technologia pozyskiwania energii z czarnych dziur mogłaby pozostawiać ślady tuż […]

Dramatyczne wydarzenia, jakimi zdecydowanie są zderzenia czarnych dziur zwykle umykają naukowym obserwacjom. Niewidoczna kolizja niewidocznych obiektów nie objawi się nam w sposób prosty do zobaczenia. Chyba, że do miksu dorzucimy jeszcze jedną dziurę a całość doświetlimy kosmicznym fleszem o energii biliona Słońc. Dzięki przypadkowej obecności trzeciej, olbrzymiej czarnej dziury, a dokładnie ”podpaleniu” otaczającego ją dysku […]

Choć może brzmieć komicznie, spaghettifikacja to tzw. efekt makaronu – zjawisko występujące w astrofizyce. Bardzo rzadkie, a przez to wyjątkowe. Astronomowie z obserwatorium w Chile zaobserwowali spaghettifikację, która miała miejsce 215 mln lat świetlnych od Ziemi, w galaktyce spiralnej w konstelacji Eridanusa. Czarna dziura dosłownie pożarła jedną z gwiazd, zmieniając ją w spaghetti. Spaghettifikacja to […]

Naukowcy ogłosili, że wykryty rok temu sygnał jest ”hałasem” wywołanym zderzeniem dwóch czarnych dziur przed 7 mld lat. Choć teoretyczny bezpośredni świadek wydarzenia raczej nic by nie usłyszał (fala akustyczna musi rozchodzić się w jakimś ośrodku sprężystym, jak ciecz czy gaz), mógłby zobaczyć interesujący spektakl. Kolizja ta była, twierdzą badacze z amerykańskiego Caltech (California Institute […]

Budowany w Chile teleskop LSST może pomóc znaleźć nieuchwytny, najbardziej tajemniczy obiekt w Układzie Słonecznym – planetę lub czarną dziurę znajdującą się za Neptunem O tym, że Neptun nie jest ostatnią planetą w Układzie Słonecznym, spekuluje się od dawna. Już w połowie XIX wielu astronomowie spostrzegli, że glob ten porusza się po nieregularnej orbicie, na […]

Astrofizycy z USA i Włoch po raz pierwszy w historii dostrzegli czarną dziurę, która – jak im się to wówczas wydawało – pochłanęła gwiazdę neutronową. Tak w sierpniu 2019 roku zinterpretowano charakterystyczne zmarszczki w czasoprzestrzeni. Rezultat kolaboracji zespołów z amerykańskiego obserwatorium fal grawitacyjnych LIGO i włoskiego detektora Virgo po niespełna roku doczekał się dokładnej analizy. […]

Sygnał pochodzi z supermasywnej czarnej dziury. Dobiega z centrum galaktyki RE J1034+396 położonej 600 mln lat świetlnych od nas. Choć to zjawisko astrofizyczne samo w sobie jest ciekawe, to uwagę naukowców przykuwa szczególnie fakt, że owo ”serce” bije już od lat. I nie słabnie. – Zwykle ten pulsacyjny sygnał generowany w otoczeniu czarnych dziur nie […]

Obserwując gwiazdozbiór Lunety z pomocą teleskopu w Chile odkryto dowód na istnienie tam czarnej dziury. Sprawa jest ekscytująca, bo obiekt ten znajduje się ”zaledwie” 1000 lat świetlnych od naszej planety. To najbliższa Ziemi czarna dziura jaką znaleźliśmy. O tym, że istnieje, wiadomo dzięki dwóm towarzyszącym jej jasnym gwiazdom – zupełnie dobrze widocznym na ciemnym nocnym […]

Czarne dziura o masie pośredniej (IMBH) to dla astrofizyków od dawna poszukiwane ”brakujące ogniwo” w ewolucji kosmosu. Naukowcom udało się niedawno natrafić na najbardziej prawdopodobnego kandydata na tego typu obiekt. Obecność czarnej dziury odkryto, bo w jej pobliżu znalazła się i brutalnie zginęła zabłąkana gwiazda. Badacze do identyfikacji posłużyli się dwoma obserwatoriami rentegnowskimi (RTG) oraz […]

LB-1 jest większą gwiazdową czarną dziurą niż nasza wiedza aktualnie dopuszcza. Ale istnieje, czego dowiedli badacze z Chińskiej Akademii Nauk. Teraz trzeba będzie opracować na nowo teorię o powstawaniu tego typu obiektów. Tworzą się one gdy umierająca gwiazda zapada się pod własnym ciężarem. W czasie eksplozji supernowej (ostatni etap śmierci gwiazdy) większość masy ucieka w […]

Czarne dziury rozbudzają wyobraźnię zarówno fizyków teoretycznych, jak i hollywoodzkich scenarzystów. To zaskakująca popularność jak na coś, czego nikt – do teraz – nie widział Witajcie, entuzjaści czarnych dziur – zagaił Sheperd Doeleman, dyrektor Teleskopu Horyzontu Zdarzeń- na konferencji, podczas której przedstawiono pierwszy prawdziwy obraz takiego obiektu. Na „zdjęciu” widać osobliwość w centrum galaktyki M87 […]

Dzięki wykryciu fal grawitacyjnych wiemy już prawie na pewno, że czarne dziury istnieją. Nadal jednak nie mamy pojęcia, co dzieje się w ich środku – mówi prof. Jean-Pierre Lasota Karolina Głowacka: Czy czarne dziury są naprawdę dziurami? prof. Jean-Pierre Lasota : Jeśli pyta pani, czy są dziurami w przestrzeni, to powiem, że nie. Ale czy […]

Skromny, siwy czterdziestolatek znalazł się nagle na ustach całego naukowego świata. Zaćmienie nad Południową Ameryką i Afryką pokazało, że grawitacja nie jest jedynie jedną z wielu oddziałujących na ciała sił, kolejną niewiele znaczącą wytyczną. Przeciwnie, to siła, która potrafi zakrzywiać czas i przestrzeń, uczestniczy w skomplikowanej architekturze Wszechświata.   Zjawisko zaćmienia obserwowały równocześnie dwie ekipy […]

Brzmi jak legenda o spełniającej życzenia studni, a to tylko konkluzja z naukowych badań Berkley. Według większości astrofizyków gdy znajdziemy się wewnątrz czarnej dziury scenariusz jest zawsze ten sam: grawitacja wciąga nas do tak zwanej osobliwości, czyli jednowymiarowej nieskończenie małej przestrzeni o niewyobrażalnie wielkiej masie, a to wszystko z prędkością światła. Opisując konsekwencje takiego procesu […]

Do tej pory dysponowaliśmy symulacjami, komputerowymi wizualizacjami, teraz wreszcie zobaczyliśmy na własne oczy to, o czym fizycy teoretyczni pisali przez wiele ostatnich dekad. – To wielki dzień dla astrofizyki – mówi szefowa NSF France Córdova – Patrzymy na to, czego nie da się dostrzec. Czarne dziury rozpalały naszą wyobraźnię przez dekady. Mają wyjątkowe właściwości, są […]

To pierwszy raz, gdy zbliżyliśmy się tak blisko do poznania ich sekretów. Niezwykle tajemnicze, groźne i rozbudzające wyobraźnię od lat. Czarne dziury to obszary w kosmosie, z których nie jest w stanie uciec nawet światło, ponieważ mają tak silną grawitację. W obrębie ich horyzontu zdarzeń zagina się dosłownie wszystko, łącznie z czasem. Żadne ludzkie urządzenie […]

Co dzieje się z gwiazdą, gdy jej paliwo jądrowe się wyczerpie? Jeśli ma bardzo dużą masę, może zamienić się w czarną dziurę. Te niezwykłe obiekty wytwarzają ekstremalnie silne pole grawitacyjne. Niektórzy astronomowie sądzą, że masa czarnej dziury odpowiada milionom, a nawet miliardom mas Słońca. Tak potężny obiekt wytwarza niezwykle silne pole grawitacyjne, pochłaniające materię i […]