Kosmiczny teleskop TESS, który od pięciu lat odkrywa planety pozasłoneczne krążące wokół innych gwiazd, odkrył właśnie pierwszą swoją planetę, która żadnej gwiazdy nie ma. Jak to możliwe? Jeszcze trzy dekady temu, każde kolejne odkrycie planety krążącej wokół innej gwiazdy niż Słońce ogłaszane było na osobnej konferencji. Nie było w tym nic dziwnego, wszak przez kilka […]

Jeżeli komuś się wydaje, że wiemy już doskonale, z czego tak naprawdę składa się Układ Słoneczny, to jest w błędzie. Nie mówię tutaj oczywiście o pełnym katalogu wszystkim planetoid czy komet. Nawet ustalenie ile tak naprawdę planet krąży wokół Słońca wciąż stanowi problem. Owszem, przez wiele lat byliśmy przekonani, że planet jest dziewięć. Na początku […]

Można już odetchnąć z ulgą. W kosmosie udało się rozłożyć niezwykle skomplikowane origami warte w sumie 10 miliardów dolarów. Za mniej więcej pół roku astronomów czeka prawdziwa uczta. Nas również Webb zachwyci obrazami kosmosu. Po trwającej miesiąc podróży Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba dotarł do celu. To punkt libracyjny, zwany też punktem Lagrange’a. Takich miejsc, gdzie […]

Nim utworzyły się planety naszego układu, młode Słońce mogło być otoczone gigantycznymi pierścieniami pyłu. Taką teorię przedstawili naukowcy z Wydziału Nauk o Ziemi, Środowisku i Planetach Uniwersytetu Rice w Houston. Ich zdaniem pierścienie pyłu mogły uniemożliwić Ziemi wyrośnięcie do rozmiarów super-Ziemi. Tak określa się klasę egzoplanet, które są masywniejsze od Ziemi, ale lżejsze od lodowych […]

Co ciekawego zdarzy się na nocnym niebie w tym roku? 2022 rok będzie rokiem wielu koniunkcji, czyli spotkań planet na nieboskłonie. Oto lista najciekawszych wydarzeń astronomicznych, które każdy dojrzy nieuzbrojonym okiem. Luty i marzec – piękna Wenus Od połowy lutego do połowy marca na porannym niebie będziemy mogli podziwiać Wenus, która największą jasność osiągnie 13 […]

To tzw. „paradoks czerwonego nieba”. Większość gwiazd w naszej Galaktyce to czerwone karły. Dlaczego więc życie powstało wokół świecącego na żółto Słońca? Nasze https://www.focus.pl/artykul/tak-zmienia-sie-slonce-nasa-stworzyla-film-z-425-mln-zdjec za mniej więcej cztery miliardy lat zużyje cały https://www.focus.pl/artykul/klucz-do-produkcji-taniego-wodoru-zamiast-drogich-metali-wystarcza-chrom-mangan-i-zelazo i zacznie spalać hel. Powiększy się wtedy do rozmiarów czerwonego olbrzyma i najpewniej pochłonie najpierw https://www.focus.pl/artykul/merkury-to-planeta-z-ogonem-jak-to-mozliwe, a później także https://www.focus.pl/artykul/zycie-w-piekle-na-wenus-mogly-wyewoluowac-proste-organizmy-twierdza-naukowcy i być […]

Badania gwiazd, które pochłonęły swoje planety wskazują, że obiekty te musiały bardzo różnić się składem od Ziemi. W większości zbudowane były z egzotycznych i nieznanych nam minerałów. https://www.focus.pl/artykul/rodzaje-gwiazd-czym-gwiazdy-roznia-sie-od-siebie-i-jak-powstaly, takie jak Słońce, starzejąc się powiększają swoje rozmiary i stają się czerwonymi olbrzymami, „spalającymi” hel. Powiększanie nieuchronnie oznacza, że gwiazda pochłania znajdujące się blisko niej planety. https://www.focus.pl/artykul/bialy-karzel-pozera-gazowego-olbrzyma-ten-uklad-gwiezdny-pokazuje-przyszly-los-ziemi-1, […]

Na zdjęciach z teleskopu IRAS, który nie działa od 1983 roku znaleziono obiekt, który mógłby być hipotetyczną, dziewiątą planetą naszego Układu Słonecznego. Ale astronomowie mają wątpliwości. O istnieniu https://www.focus.pl/artykul/symulacje-wskazuja-ze-w-ukladzie-slonecznym-kryje-sie-tajemnicza-dziewiata-planeta-jak-duza-211005011739 stało się głośno kilka lat temu. W 2016 roku zaobserwowano, że orbity ciał krążących daleko za orbitą Neptuna (tak zwanych obiektów transneptunowych) układają się w dziwny […]

Układ, w którym planety krążą prostopadle do siebie, odkryli astronomowie z Uniwersytetu w Genewie. Jakie zdarzenie doprowadziło do tak egzotycznego układu orbit? https://www.focus.pl/artykul/symulacje-wskazuja-ze-w-ukladzie-slonecznym-kryje-sie-tajemnicza-dziewiata-planeta-jak-duza-211005011739 powstają z dysku pyłów i gazów, który rozpościera się wokół równika macierzystej https://www.focus.pl/artykul/rodzaje-gwiazd-czym-gwiazdy-roznia-sie-od-siebie-i-jak-powstaly. W efekcie ich orbity zwykle pozostają w tej samej płaszczyźnie. W https://www.focus.pl/artykul/odkryto-najbardziej-odlegly-obiekt-w-ukladzie-slonecznym-farfarout-to-planeta-karlowata nachylenia wszystkich orbit względem słonecznego równika są […]

Do tej pory odkrywano egzoplanety w Drodze Mlecznej, czyli naszej Galaktyce. Teraz być może po raz pierwszy udało się dostrzec planetę w innej galaktyce. Byłoby to niebywałe osiągnięcie astronomii. Astronomowie sądzą, że w Galaktyce Wir, odległej od nas o 31 milionów lat świetlnych, odkryli https://www.focus.pl/artykul/naukowcy-twierdza-ze-po-raz-pierwszy-odkryli-planete-ktora-obiega-az-trzy-slonca. Jeśli ich obserwacje zostaną potwierdzone, będzie to rekord. Wszystkie odkrywane […]

Tytan zaburza orbitę Saturna tak, że gazowy olbrzym może się zacząć toczyć po orbicie niczym beczka. Sam księżyc zaś może odlecieć w kosmiczną przestrzeń. Nie nastąpi to jednak szybko. https://www.focus.pl/artykul/lecimy-na-tytana-tam-moze-znajdowac-sie-zycie, oddala się od planety o 11 centymetrów każdego roku. Nie jest to jeszcze nic niezwykłego. https://www.focus.pl/artykul/po-co-ziemi-ksiezyc, choć wolniej – o 4 cm rocznie. Z tego […]

Astronomowie zaobserwowali ślady niezwykłego zjawiska 95 lat świetlnych od Ziemi. Uderzenie w młodą planetę dosłownie zdarło z niej atmosferę. W młodych układach planetarnych panuje chaos. W planety uderzają https://www.focus.pl/artykul/odkryto-pol-miliona-nowych-asteroid-ile-zagraza-ziemi, zdarza się, że globy zderzają się ze sobą. Tak burzliwie wyglądała też młodość Ziemi. https://www.focus.pl/artykul/zagadka-ksiezyca-wyjasniona-wiemy-dlaczego-jego-polkule-sie-roznia. Takie kosmiczne kolizje, choć na porządku dziennym w młodych układach planetarnych, […]

Coś dziwnego dzieje się wokół gwiazdy odległej od nas o 2300 lat świetlnych. Niewątpliwie coś ją okrąża, ale jednocześnie bezustannie zmienia kształt. Astronomowie nie mają pojęcia, czym może być ten niezwykły obiekt. Zespół Briana Powella z należącego do NASA Centrum Lotów Kosmicznych imienia Roberta H. Goddarda (Goddard Space Flight Center) analizował dane z Transiting Exoplanet […]

Z obserwacji Plutona wynika, że planeta karłowata zaczęła tracić swoją atmosferę, która do tej pory się powiększała. Jak donoszą naukowcy, jest to jednak zjawisko cykliczne. Atmosfera Plutona zanika, gdy ten oddala się od Słońca. W 2005 roku odkryto planetoidę Eris. Początkowo wydawała się większa od Plutona. Późniejsze pomiary wykazały, że jej średnica jest zaledwie o […]

To nie pierwszy raz, kiedy okazuje się, że „dodatkowa”, dziewiąta planeta bardzo by się w Układzie Słonecznym przydała. Wyjaśniłaby dwie zagadki naraz: niezwykły układ planet i orbity obiektów krążących poza Neptunem. W pracy opublikowanej w czasopiśmie naukowym „Annual Review of Astronomy and Astrophysics” zespół naukowców sugeruje, że https://www.focus.pl/artykul/mroczne-swiaty-co-kryje-sie-na-obrzezach-ukladu-slonecznego. Powstała ona prawdopodobnie bliżej Słońca, ale na […]

Zdaniem astronomów w układzie potrójnym GW Orionis może ukrywać się glob o masie Jowisza. Była by to pierwsza odkryta planeta z trzema słońcami. Niezwykle trudno będzie jednak udowodnić jej istnienie. Większość odkrywanych pozasłonecznych planet krąży wokół jednej gwiazdy. Niewielka część jest w układach podwójnych, czyli ma dwa słońca. Nigdy jeszcze nie odkryto planety krążącej wokół […]

Swobodne planety, które podróżują przez kosmos zamiast krążyć wokół gwiazd, mogą być mniej samotne, niż sądzono. Astronomowie donoszą, że prawdopodobnie odkryli księżyc wokół jednej z takich planet. Nie wszystkie planety krążą wokół gwiazd. Analiza obserwacji aż 50 milionów gwiazd przeprowadzona w roku 2011 wskazała, że raz na jakiś czas coś przesłania światło wielu gwiazd pozbawionych […]

Z badań wynika, że co trzecia gwiazda typu słonecznego pochłonęła jedną lub kilka swoich planet. – Ta praca z czasem będzie klasyką w swojej dziedzinie – komentują astrofizycy. Od dekad wiadomo, że niektóre https://www.focus.pl/artykul/ewolucja-gwiazd-czyli-jak-wygladaja-etapy-zycia-gwiazdy pożerają pobliskie planety. Można to wykryć, bo https://www.focus.pl/artykul/rodzaje-gwiazd-czym-gwiazdy-roznia-sie-od-siebie-i-jak-powstalyskładają się głównie z wodoru i helu. W miarę starzenia się przybywa w nich […]

NASA, ESA i Rosja zapowiadają wysłanie misji na Wenus. Skąd takie zainteresowanie tą planetą? Wyjaśnia prof. Leszek Czechowski z Instytutu Geofizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Centrum Badań Kosmicznych PAN. Wenus zawsze była uważana za bardzo tajemniczą planetę, m.in. z powodu warstw chmur w grubej atmosferze, które uniemożliwiają obserwacje powierzchni. Nawet takie podstawowe dane, jak temperatura powierzchni […]

Astronomowie zaobserwowali dysk wokół odległej egzoplanety PDS 70c. Jesteśmy świadkami tego, jak powstają księżyce – twierdzą. Planety PDS 70b i 70c zostały odkryte przez teleskopy Europejskiego Obserwatorium Astronomicznego w Chile: pierwsza w 2018, a druga w 2019 roku. Od tego czasu astronomowie bacznie je obserwowali, bowiem wiele wskazywało, że drugą z nich otacza pełen pyłu […]

Planety przemierzające swobodnie kosmos, nie związane grawitacyjnie z żadną gwiazdą nie są wcale rzadkością. Naukowcy właśnie odkryli jeszcze więcej takich obiektów. Międzynarodowy zespół astronomów użył Kosmicznego Teleskopu Keplera do odkrycia czterech kandydatek na planety swobodne, czyli takie, które nie krążą wokół żadnej gwiazdy. W badaniach brał udział dr Radosław Poleski z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. […]

NASA ogłasza, że chce wysłać na najbliższą nam planetę dwie sondy. Mogą one potwierdzić, czy na Wenus istnieją jakieś formy życia. Na początek ciekawostka. Orbita Wenus jest najbliższa orbicie Ziemi i przy największym zbliżeniu, które zdarza się raz na 583 dni, dzieli je zaledwie 38 mln kilometrów. Jednak oba ciała spędzają połowę czasu po przeciwnych […]

NASA przymierza się do wysłania misji, która ma przebadać Urana. Posłuży do tego opracowana przez polskich naukowców sonda głęboka wielkości piłki – urządzenie zdolne analizować skład chemiczny planetarnych atmosfer. Wyobraźcie sobie lodowe piekło, gdzie średnia temperatura jest niższa niż minus 200 stopni Celsjusza. Atmosferę wypełniają ciekłe i zmrożone gazy, a jej ciśnienie jest nawet tysiąc […]

Supermasywne czarne dziury mogą mieć w swoim otoczeniu przedziwne towarzystwo. Im mniej czarna dziura jest aktywna i im niższa wokół niej panuje temperatura, tym większa szansa że z otaczającego ją obłoku gazu i pyłu uformują się planety-olbrzymy, nazwane przez astrofizyków blanetami. Keiichi Wada z japońskiego uniwersytetu Kagoshima uważa, że przykładem takiej planetotwórczej czarnej dziury jest […]