W 2019 roku międzynarodowy zespół astrofizyków zorganizował konferencję, na której całemu światu zaprezentował pierwszy w historii obraz otoczenia supermasywnej czarnej dziury. Obraz ten został stworzony za pomocą Teleskopu Horyzontu Zdarzeń obserwującego w 2017 roku centrum galaktyki Messier 87. Co udało się zaobserwować? Na zdjęciu, czy też obrazie, widać cień horyzontu zdarzeń oraz jasny dysk akrecyjny […]

Tak daleko jeszcze żadnej czarnej dziury astronomowie nie widzieli w zakresie rentgenowskim. Wszystko wskazuje na to, że badaczom udało się uchwycić prawdziwego potwora na wczesnym etapie rozwoju, na którym masa czarnej dziury jest porównywalna z masą otaczającej go galaktyki. To właśnie tak mógł wyglądać początek życia pierwszych supermasywnych czarnych dziur we wszechświecie. Czarna dziura dostrzeżona […]

Czasami odkrycia naukowe są efektem wieloletnich, trwających dekadami poszukiwań, a czasami są dziełem czystego przypadku. Mimo tego, że o wszechświecie wiemy już całkiem sporo, także i teraz zdarza się odkryć coś zupełnie nowego bez żadnego przygotowania. Tak właśnie naukowcy natrafili ostatnio na fascynujący obiekt, który przemierza przestrzeń międzygalaktyczną miliardy lat świetlnych od Ziemi. Wszystko tak […]

Czy pierwotne czarne dziury są rozwiązaniem zagadki ciemnej materii we Wszechświecie? Grupa fizyków i astronomów sądzi, że tak. W zdobyciu dowodów pomoże teleskop Webba, który niebawem trafi na orbitę. Pomiary dokonywane przez astrofizyków od ponad pół wieku wskazują, że https://www.focus.pl/artykul/nie-ma-granic-ale-jest-skonczony-jaki-ksztalt-ma-wszechswiat w ryzach trzyma niewidoczna materia. Gdyby nie ona, wirujące https://www.focus.pl/artykul/zobacz-jak-zderzaja-sie-galaktyki-taki-los-czeka-rowniez-nasza-droge-mleczna-211012120247https://www.focus.pl/artykul/zobacz-jak-zderzaja-sie-galaktyki-taki-los-czeka-rowniez-nasza-droge-mleczna-211012120247 już dawno powinny się rozpaść […]

Supermasywne czarne dziury często wyrzucają w przestrzeń niezwykle energiczne strumienie materii, zwane dżetami. Okazuje się, że czarna dziura w centrum naszej Galaktyki też musiała taki mieć. https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni są obiektami tak masywnymi, że nic nie może z nich uciec. Ale wokół nich krąży materia, a https://www.focus.pl/artykul/magnetyczna-apokalipsa-co-stanie-sie-z-ziemia-gdy-zniknie-jej-pole-magnetyczne czarnej dziury może ją rozpędzać i wyrzucać w kosmiczną przestrzeń. […]

Radioteleskop Square Kilometer Array powstający na półkuli południowej pozwoli dostrzec, jak obłoki gazów zapadały się w supermasywne czarne dziury na długo przed tym, nim powstały gwiazdy i galaktyki. Każda masa, jak https://www.focus.pl/artykul/na-czym-polegal-geniusz-einsteina-tlumaczymy-teorie-wzglednosci, zagina czasoprzestrzeń. Gdy zgromadzonej w jednym miejscu materii jest wystarczająco dużo, czasoprzestrzeń zapada się w https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni, z której nic nie może się wydostać. […]

Najbardziej gwałtowne kosmiczne zjawiska to rozbłyski gamma. Obliczenia wskazują, że ich źródłem są umierające masywne gwiazdy w aktywnych galaktykach. Rozbłyski gamma (Gamma-ray bursts, GBR) to najbardziej gwałtowne zjawiska we Wszechświecie. Jeden rozbłysk uwalnia w ciągu kilku sekund tyle energii, ile Słońce wyprodukuje w ciągu miliardów lat swojego życia – lub tyle, ile wytwarzałoby miliardy Słońc […]

Uginanie światła przez olbrzymie masy pozwoliło astronomom dokładnie przyjrzeć się okolicom czarnej dziury odległej aż o 12 miliardów lat świetlnych. Metodę opracowała polska astrofizyczka dr hab. Anna Barnacka. W pobliżu bardzo masywnych obiektów ugina się nawet światło. Prowadzi to do przewidzianego jeszcze przez Alberta Einsteina efektu soczewkowania grawitacyjnego. Pierwszy raz zaobserwowano taki efekt dopiero w […]

Astronomowie z centrum teleskopu Chandra NASA stworzyli fotografię niezwykłych kosmicznych pierścieni, które pojawiły się wokół czarnej dziury V404 Cygni odległej od Ziemi o 7800 lat świetlnych. V404 Cygni jest układem podwójnym. Obiegająca ją gwiazda ma masę mniej więcej połowy masy Słońca. Stale ją traci, a materia w formie obłoków pyłu i gazu czasami opada na […]

Możemy zobaczyć z przodu to, co jest od nas odwrócone. Jak to możliwe? Tak działa czarna dziura i ogólna teoria względności Einsteina. Podczas obserwacji supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki odległej od nas o 800 milionów lat świetlnych, astronom z Uniwersytetu Stanforda Dan Wilkins zauważył niezwykły widok. Po rozbłysku, które czasem towarzyszą czarnym dziurom, następowały kolejne, […]

Supermasywna czarna dziura pędzi w przestrzeni z prędkością 177 000 km/h. Jest około 3 miliony razy cięższa od naszego Słońca i „frunie” przez środek galaktyki J0437 + 2456, oddalonej – na nasze szczęście – o 230 milionów lat świetlnych od Ziemi. Astronomowie, którzy zaobserwowali poruszającą się https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni są zaskoczeni. Nie wiedzą, co sprawiło, że została […]

Pochodzi z kwazara tak odległego, że światło potrzebowało 13 mld lat by dotrzeć na Ziemi Astronomowie potwierdzili źródło sygnału posługując się parą teleskopów w Chile, najpierw Magellana potem Bardzo Dużym Teleskopem (VLT). Zespół odkrywców nazwał go P172+18. Dalszego w historii nie odnaleźliśmy. Przywodzi on nas do momentu w czasie, gdy znany Wszechświat miał jedynie 780 […]