Dla ratowania gatunków zagrożonych wyginięciem, szczególnie ważne jest poznanie ich genomu i zdobycie wiedzy na temat zachowanej populacji. Niestety, genom norki europejskiej pozostawał nieznany. – aż do teraz. Międzynarodowy zespół badawczy, kierowany przez naukowców z Uniwersytetu Szczecińskiego, dokonał przełomu i odczytał pełny genom tego niewielkiego ssaka. Szczegóły opisano w czasopiśmie International Journal of Molecular Sciences.
Genom norki europejskiej w końcu poznany
Norka europejska (Mustela lutreola) to niewielki drapieżnik, który – podobnie jak wydra i bóbr – prowadzi ziemno-wodny tryb życia, zamieszkując gęsto zarośnięte brzegi rzek, strumieni i jezior. Kiedyś gatunek ten był szeroko rozprzestrzeniony na obszarze Europy, ale w ciągu ostatnich dekad jego liczebność gwałtownie spadła do ok. 5000 osobników, a zasięg występowania skurczył się i obejmuje dziś jedynie ok. 3 proc. pierwotnego zasięgu – jest dziś jednym z najbardziej zagrożonych gatunków ssaków na świecie, zaklasyfikowanym jako krytycznie zagrożony przez Czerwoną Listę IUCN.
Czytaj też: W genomie koali odkryto nowe retrowirusy. To całkiem normalne
Do szybko postępującego wymierania norki europejskiej przyczyniło się jej przetrzebienie, związane z pozyskiwaniem futra, a także utrata siedlisk i ekspansja nierodzimego i inwazyjnego wizona amerykańskiego (Neogale vison), który przybył do Europy w latach 20. ubiegłego wieku.
W komunikacie naukowców z Uniwersytetu Szczecińskiego czytamy:
Izolowane populacje tego gatunku zachowały się jedynie w europejskiej części Rosji, w delcie Dunaju oraz południowo-zachodniej Francji i północno-wschodniej Hiszpanii. Kilka ogrodów zoologicznych, zrzeszonych w Europejskim Stowarzyszeniu Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA), podjęło 30 lat temu program hodowli zachowawczej i reintrodukcji gatunku, prowadzonej z sukcesem na estońskiej wyspie Hiuma oraz w dwóch lokalizacjach na terenie północnych Niemiec. Lokalne projekty odtwarzania populacji prowadzone są też w Hiszpanii.
Efektem prac zespołu jest rozpoznanie kompletnej sekwencji nukleotydowej genomu norki europejskiej. Dokonano tego dzięki technologii długich odczytów PacBio HiFi, która pozwoliła uzyskać genom wielkości 2,59 Gpz (miliardów par zasad), w najwyższej możliwej jakości (tzw. standard platynowy). Dodatkowo, 99,9 proc. sekwencji genomu udało się przypisać do 20 chromosomów, a tym samym rozpoznać sekwencję nukleotydową wszystkich chromosomów gatunku.
Zsekwencjonowanie genomu norki europejskiej jest kluczowe dla planowania i wdrożenia skutecznych, opartych na diagnozie kondycji genetycznej działań i strategii konserwatorskich wobec jednego z najbardziej zagrożonych wyginięciem gatunków ssaków na świecie.