Wśród ponad 600 udokumentowanych grobowców w nekropolii otaczającej etruskie miasto, ten jest jedynym, który uniknął grabieży – nawet podczas rzymskiej okupacji w III wieku p.n.e. To rzadkość w badaniach sięgających okresu istnienia etruskiej cywilizacji. Ostatnie postępy są tym cenniejsze, że wcześniejsze znaleziska tego typu badano metodami, które dziś uznajemy za przestarzałe.
Czytaj też: 13-metrowy zwój odkryty w egipskiej nekropolii. Takiego znaleziska jeszcze nie było
Całkowicie zapieczętowana komora grobowa stanowi rzadkie znalezisko dla archeologii etruskiej. Nienaruszony grobowiec z tego okresu nigdy wcześniej nie był badany przy użyciu nowoczesnych technik archeologicznych. To unikalna szansa dla naszego projektu, by poznać wierzenia i tradycje pogrzebowe tej fascynującej przedrzymskiej kultury. — Davide Zori, główny badacz projektu SGARP
Wykuty w skale grobowiec przypomina miniaturowy dom z dwuspadowym dachem – charakterystyczny element etruskich praktyk pogrzebowych. Etruskowie utworzyli swoje małe imperium w środkowych Włoszech przed powstaniem Republiki Rzymskiej, osiągając szczyt rozwoju około VI wieku p.n.e. Ostatecznie ulegli jednak Rzymianom podczas wojen rzymsko-etruskich. Ze względu na upływ czasu oraz brak źródeł pisanych pochodzących z czasów Etrusków, wiedza historyków na temat tego okresu jest zadziwiająco mała. W związku z tym każdy postęp w badaniach okazuje się na wagę złota.
Skarby z komory grobowej: ponad 100 świetnie zachowanych artefaktów
Wewnątrz komory naukowcy znaleźli szczątki czterech osób spoczywających na kamiennych łożach. Wstępnie identyfikuje się je jako dwie pary, choć ostateczne ustalenia wymagają dalszych badań antropologicznych i genetycznych. Prawdziwą sensacją jest jednak ponad 100 doskonale zachowanych przedmiotów pogrzebowych. Na liście dokonanych odkryć ich autorzy wymieniają ceramiczne naczynia, wykonaną z żelaza broń, brązową biżuterię czy srebrne szpulki do włosów cechujące się imponującą szczegółowością wykonania. Nienaruszony pochówek daje badaczom bezprecedensową szansę, którą teraz – już po zakończeniu wykopalisk – trzeba będzie wykorzystać w ramach zorganizowanych badań.
Czytaj też: Gigantyczne miasto było ukryte od tysięcy lat. Chińscy archeolodzy dokonali czegoś niebywałego
Odkrycie jest owocem prac San Giuliano Archaeological Research Project (SGARP) – interdyscyplinarnego programu działającego od 2016 roku. Kierowane przez Baylor University konsorcjum współpracuje z instytucjami w Rzymie i władzami Barbarano Romano. Jak czytamy na stronie projektu, naukowcy analizują przemiany osadnicze na płaskowyżu San Giuliano, skupiając się szczególnie na okresie etruskim i średniowiecznym. Różnorodność zespołu SGARP robi wrażenie: od archeologów przez od DNA oraz geofizyków, aż po epigrafików. Ta interdyscyplinarność pozwala na kompleksową analizę znaleziska.
Co przyniosą dalsze badania? Archeolodzy twierdzą, że kluczowa część ich działań rozpocznie się dopiero teraz
Odkrycie w San Giuliano to nie tylko archeologiczna sensacja, ale też test dla współczesnych metod badawczych. Mimo entuzjazmu naukowców, prawdziwe wnioski poznamy dopiero po latach analiz. Genetyka i badania izotopowe mogą rzucić nowe światło na pochodzenie Etrusków. A jest to przecież temat wciąż budzący akademickie spory. Nowe odkrycie przypomina, jak wiele jeszcze nie wiemy o starożytnych kulturach basenu Morza Śródziemnego, choć realna wartość naukowa odkryć ujawni się dopiero z czasem, gdy wszystkie zebrane dane przejdą weryfikację.