Odkryli pradawne jezioro na zachodzie Polski, którego już nie ma. Kto mieszkał nad jego brzegiem?

Zachodnia Polska wciąż skrywa niejeden sekret z czasów prehistorycznych. Naukowcy z Poznania na terenie dawnego jeziora odkryli nie tylko ślady prehistorycznej osady ludzkiej, ale także wyspę, na której również człowiek zaznaczył swoją obecność. Jaka społeczność zamieszkiwała ten teren?
Odkryli pradawne jezioro na zachodzie Polski, którego już nie ma. Kto mieszkał nad jego brzegiem?

Na łamach czasopism Environmental Archaelogy i Journal of Archaelogical Science: Reports naukowcy z UAM w Poznaniu przy współpracy z badaczami z Łodzi i Niemiec opisali wyniki swoich prac w mikrokregionie archeologicznym w Bruszczewie na południu województwa wielkopolskiego. Niewielka wieś położona jest nad brzegiem rzeki Samicy, gdzie przed tysiącami lat zamieszkiwali ludzie.

Lokalizacja miejsca badań / źródło: https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2022.103584, CC-BY-4.0

Badacze za pomocą metod nieinwazyjnych przeprowadzili analizę terenu, próbując dociec, jaka była historia jeziora oraz znajdującej się przy nim osady. Jak się okazuje w epoce żelaza i brązu obszar zamieszkiwała ludność z kultury unietyckiej. Osada była centrum metalurgicznym – dowiadujemy się z komunikatu prasowego PAP. Jak powiedział PAP lider badań, dr Jakub Niebieszczański z Wydziału Archeologii UAM w Poznaniu:

Unikatowe jest to, że była to osada umocniona fortyfikacjami – na tych obszarach była to wówczas rzecz niespotykana.

Czytaj też: Czaszka kobiety nosi ślady niejednej operacji. Aż dziw bierze, że takie zabiegi wykonywano 1500 lat temu

Ludzie z kultury unietyckiej mieszkali tutaj prawie 4000 lat temu. Wtedy znajdowało się tu jezioro

Ludzie zamieszkiwali cypel jeziora. Zbiornik powstał po wycofaniu się lądolodu 18 tys. lat temu. Poziom wody zmieniał się w nim. Około 1880-1690 r. p.n.e. jezioro uległo transgresji, co zmusiło zamieszkujących tu ludzi do zbudowania umocnień w postaci pionowych pali przeplatanych witkami. Takie są przynajmniej naukowe interpretacje. W późniejszych wiekach jezioro stopniowo wysychało do momentu, kiedy na przełomie er zamieniło się w torfowisko.

Wyniki prospekcji magnetometrycznej na grzbiecie doliny z położeniem wierceń weryfikacyjnych i występowaniem przedmiotów w kretowiskach / źródło: https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2022.103584, CC-BY-4.0

Dość spore zaskoczenie dla badaczy stanowiło odkrycie wyspy na samym środku jeziora. Miała ona podłużny kształt i prawdopodobnie była ozem – jednym z typów wzgórz morenowych. Co ciekawe, wyspę musieli ludzie co najmniej odwiedzać, ponieważ znaleziono na jej miejscu liczne przedmioty z tej samej epoki, głównie potłuczone fragmenty naczyń.

Materiał ceramiczny uzyskany z badań powierzchniowych i wierceń na wierzchołku grzbietu / źródło: https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2022.103584, CC-BY-4.0

Czytaj też: Posąg rzymskiego cesarza znaleziony w rynsztoku. Tak „boskiego” wizerunku władcy jeszcze nie było

Teren badań w Bruszczewie jest eksplorowany już od lat 60. XX wieku. Ostatnie kilkanaście lat przyniosło najwięcej zaskakujących doniesień o tutejszej osadzie. Jak podaje PAP, przebadano dopiero 20 proc. powierzchni osady.