Monumentalne konstrukcje sprzed dwóch tysięcy lat
Co wyróżnia te struktury na tle innych znalezisk? Przede wszystkim ich różnorodność architektoniczna. Jeden z największych kurhanów otacza fosa o imponującej średnicy sięgającej niemal 140 metrów. Archeolodzy szacują, że odkryte struktury pochodzą z wczesnej epoki żelaza, co oznacza, że liczą sobie ponad dwa tysiąclecia. Położenie w Zachodnim Kazachstanie czyni je jednym z ważniejszych znalezisk w tej części Azji Centralnej. Rzuca się w oczy niezwykłe zróżnicowanie form, ponieważ niektóre kurhany mają kształt prostokątny, inne okrągły, a kilka prezentuje rzadkie wzory z podwójnymi pierścieniami. Takie konstrukcje są nieczęsto spotykane w archeologii euroazjatyckiej.
Czytaj też: Pustynia skrywała skarb z czasów Aleksandra Wielkiego. Archeolodzy już wyciągają wnioski z odkrycia
Czy mamy do czynienia z nieznaną dotąd cywilizacją? Wielość projektów architektonicznych sugeruje, że tak może być. Chociaż niektórzy badacze łączą kurhany z Sarmatami – znaną grupą koczowniczą – nietypowa konstrukcja każe rozważać inne możliwości.
Archeolog Maral Khulan, zaangażowana w badania, podkreśla wyjątkowość odkrycia:
To miejsce różni się od większości pochówków z epoki żelaza odkrytych wcześniej. Jego rozmiar i złożoność mogą uczynić z niego jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych w najnowszej historii Kazachstanu
Struktura społeczna ludności, która wznosiła te monumenty, musiała być zaawansowana i zhierarchizowana. Różnice w rozmiarach i złożoności kurhanów wskazują na wyraźne podziały społeczne, gdzie ważniejsze osobistości były grzebane w ramach okazalszych ceremonii i pochówków.
Długa droga do badań
Mimo ekscytacji odkryciem, wykopaliska jeszcze się nie rozpoczęły. Miejsce musi przejść oficjalne procedury rządowe, takie jak zatwierdzenie finansowania, wydanie pozwoleń i formalny proces przetargowy na wybór zespołów badawczych. Jeśli władze zaakceptują projekt, obszar może trafić na krajową listę chronionych obiektów dziedzictwa kulturowego. Dałoby to długoterminową ochronę przed potencjalnymi zagrożeniami. Lokalna społeczność ma szczególny stosunek do kurhanów. Mieszkańcy uważają je za święte i przez pokolenia przekazywali związane z nimi opowieści. Niektórzy zgłaszają nietypowe zjawiska: migoczące światła nad polami czy awarie pojazdów w pobliżu miejsca.
Te lokalne wierzenia dodają odkryciu kulturowego wymiaru, pokazując jak starożytne dziedzictwo wciąż żyje w świadomości współczesnych mieszkańców. Odkrycie wpisuje się w serię ważnych znalezisk archeologicznych w Kazachstanie ostatnich lat. W regionie Atyrau znaleziono starożytne monety z czasów Złotej Ordy, a w Ułytau odkryto miejsce pochówku wojownika z epoki żelaza. Te znaleziska potwierdzają rolę Kazachstanu jako centrum wczesnego życia koczowniczego i kultury. Jeśli badania potwierdzą hipotezy archeologów, odkrycie może stać się kamieniem milowym w archeologii Azji Centralnej i znacząco poszerzyć naszą wiedzę o starożytnych cywilizacjach stepowych. Na razie jednak pozostajemy w sferze przypuszczeń.