Międzynarodowy zespół naukowców z Instytutu Geoantropologii im. Maksa Plancka oraz Uniwersytetu Maltańskiego ogłosił jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych ostatnich lat. Przełomowe badania przeprowadzone w jaskini Latnija, położonej na północy Malty w miejscowości Mellieħa, dowodzą, że pierwsi ludzie osiedlili się na wyspie nie 7500, lecz aż 8500 lat temu. Oznacza to, że Malta była zamieszkana przez społeczności łowiecko-zbierackie jeszcze w epoce mezolitu – tysiąc lat wcześniej, niż zakładano.
Czytaj też: Wielkopolskie jezioro źródłem przełomowych informacji. Mieszko I mógł tam przyjąć chrzest
To doniosłe odkrycie przeczy dotychczasowym teoriom, wedle których małe śródziemnomorskie wyspy były zasiedlane dopiero wraz z rozwojem rolnictwa i technologii neolitycznej. Archeolodzy są zgodni: historia migracji i adaptacji człowieka w regionie musi zostać napisana od nowa.
Kiedy Malta została skolonizowana?
Wśród odnalezionych w jaskini artefaktów znajdują się kamienne narzędzia, pozostałości ognisk oraz kości dzikich zwierząt – bezsporne dowody na obecność człowieka w okresie, gdy Europa dopiero powoli wychodziła z epoki lodowcowej. Największe zdumienie badaczy budzi jednak fakt, że społeczności te potrafiły dotrzeć na wyspę drogą morską, pokonując nawet do 100 km otwartego morza bez wsparcia technologii żagla.
Czytaj też: Zaskakujące doniesienia nt. migracji do Ameryki. Długo wyczekiwana odpowiedź wreszcie nadeszła
Jak podkreślają autorzy badań, ówcześni mieszkańcy musieli wykazywać się nie tylko znajomością morskich prądów i dominujących wiatrów, ale również umiejętnością nawigowania przy użyciu gwiazd oraz orientowania się po charakterystycznych punktach wybrzeża. Ich środkiem transportu były najprawdopodobniej proste dłubanki – łodzie wydrążone z pni drzew i napędzane siłą ludzkich mięśni.
To świadectwo niebywałej zaradności i odwagi, które rzucają nowe światło na możliwości poznawcze i techniczne ludów prehistorycznych. Do tej pory sądzono, że dopiero neolit przyniósł ludziom zdolność kolonizowania trudniejszych środowisk wyspiarskich. Wygląda na to, że byliśmy w błędzie.
Nowe znalezisko już teraz porównywane jest z najsłynniejszymi odkryciami archeologicznymi na Malcie, w tym z pracami Temiego Zammita – pioniera maltańskiej archeologii, który w latach 20. XX wieku opisał monumentalne świątynie megalityczne jako ślady jednej z najstarszych cywilizacji Europy. Tym razem jednak chodzi o coś jeszcze bardziej fundamentalnego – sam początek obecności człowieka na wyspie.
To odkrycie zmienia sposób, w jaki postrzegamy wczesne migracje w basenie Morza Śródziemnego, zwłaszcza w kontekście roli, jaką odegrały wyspy w procesie rozprzestrzeniania się ludzi, kultury i technologii. Malta, często pomijana w globalnych opowieściach o prehistorii, może teraz stać się ich jednym z kluczowych punktów.
Choć badania nadal trwają, już dziś wiadomo, że historia Malty wymaga poważnej rewizji. Kiedy dokładnie dotarli pierwsi osadnicy? Jakie szlaki migracyjne wykorzystywali? I czy podobne ślady czekają na odkrycie na innych, rzekomo “dziewiczych” wyspach Morza Śródziemnego? Jedno jest pewne: mezolityczni żeglarze z Malty byli znacznie bardziej zaawansowani, niż do tej pory przypuszczaliśmy – a samo wyobrażenie o ich świecie staje się z dnia na dzień bogatsze i bardziej fascynujące.