Pierwsza taka mapa aktywności genów w historii. Tak rozwija się ludzki mózg

Pierwsza na świecie mapa pokazująca zmiany aktywności genów w różnych regionach mózgu została stworzona przez australijskich naukowców. Obejmuje on szerokie spektrum organizmów – od okresu prenatalnego do dorosłości.
Nasz mózg kształtuje się nawet do trzeciej dekady życia /Fot. Pixabay

Nasz mózg kształtuje się nawet do trzeciej dekady życia /Fot. Pixabay

Zespół uczonych z Uniwersytetu Australii Zachodniej (UWA) i Harry Perkins Institute of Medical Research stworzył pierwszą na świecie mapę zmian aktywności genów, które zachodzą u człowieka. Badania zostały opisane w czasopiśmie Cell.

Czytaj też: Procesy kwantowe w ludzkim mózgu? Przeprowadzono niesamowite obserwacje

Profesor Ryan Lister z UWA i Harry Perkins Institute of Medical Research mówi:

Te mapy pomagają nam lepiej zrozumieć zaburzenia mózgu, a także opracować ulepszone modele komórek mózgowych do modelowania chorób i odkrywania nowych leków.

Takiej mapy mózgu jeszcze nie było

Dzięki mapie prawidłowego rozwoju komórek nerwowych, naukowcy są w stanie dokładniej identyfikować zmienione stany w zaburzeniach neurologicznych i psychiatrycznych, takich jak schizofrenia czy rak mózgu.

Profesor Ryan Lister tłumaczy:

Wcześniejsze badania dotyczyły tego, jak epigenom zmienia się podczas rozwoju ludzkiego mózgu. Nasze nowe badanie skupia się na tym, jak aktywność genów i czynniki je kontrolujące zmieniają się w miarę dojrzewania.

Nasze mózgi są zbudowane z miliardów komórek o odmiennej anatomii, z których każda ma swoje wyspecjalizowane funkcje. Ich rozwój trwa jednak długo – mózg dojrzewa stopniowo nawet do 30. roku życia.

Profesor Ryan Lister dodaje:

W trakcie tego długiego procesu nasze zdolności poznawcze wyłaniają się, rosną, zmieniają i rozwijają. Pomyśl o ogromnych różnicach w tym, co może zrobić dorosły człowiek, w porównaniu z dzieckiem, maluchem czy noworodkiem. U podstaw tych postępów leżą złożone zmiany w neuronach, które migrują, rosną, tworzą i udoskonalają połączenia oraz komunikują się. Co ważne, zmiany te wymagają prawidłowej kontroli i czasu aktywności genów, a nasza nowa praca dostarcza pierwszej referencyjnej mapy tego zjawiska.

Do tej pory istniała duża luka w naszej wiedzy na temat aktywności genów i czynników ją kontrolujących w mózgu w okresie od urodzenia do dorosłości.

Czytaj też: “To nie brzmi dobrze”. Jak odróżnić dźwięk właściwy od niewłaściwego? Nasz mózg to wie!

Dr Saskia Freytag podsumowuje:

Różne choroby neurologiczne i psychiatryczne pojawiają się w specyficznych okresach podczas rozwoju, takich jak zaburzenia ze spektrum autyzmu we wczesnych latach lub zaburzenia neuropsychiatryczne, takie jak schizofrenia pojawiające się wśród nastolatków, więc istnieją wspólne okresy, w których pewne zaburzenia będą miały podstawy komórkowe.

Profesor Lister jest pionierem w dziedzinie epigenomiki – wygenerował pierwsze na świecie kompleksowe mapy ludzkiego epigenomu, a jego przełomowe badania w systemach roślinnych i zwierzęcych przyspieszyły nasze zrozumienie regulacji genomu, biologii komórek macierzystych oraz rozwoju mózgu.