Ten las jest tak stary, że nie znały go nawet mamuty. Wody odsłoniły niepowtarzalny ślad

Skąd wiemy, jak wyglądały przed milionami lat lasy, pola, łąki czy inne formy krajobrazu? Odpowiedzi na te zagadki szukają paleobotanicy. Najnowsze znalezisko z Japonii zdradza nam bardzo dużo o tym, jak monogatunkowe potrafiły być lasy w niektórych zakątkach świata. Poznajmy szczegóły mioceńskiego zagajnika z Honsiu.
Przykładowy las współcześnie rosnący w Japonii

Przykładowy las współcześnie rosnący w Japonii

Paleobotanika w przeciwieństwie do paleozoologii nie zajmuje się skamieniałościami zwierząt, a wszelkimi śladami, jakie mogły pozostawić pod sobie rośliny. Mogą to być odciski liści, fragmenty przekrystalizowanych pni drzew, a nawet pyłki. Niestety często bywa, że naukowcy natrafiają tylko na jeden z elementów anatomicznych danej rośliny, co utrudnia klasyfikację gatunkową i pozostawia wiele luk. Niekiedy dochodzi do sytuacji, kiedy jedną roślinę opisuje się różnymi nazwami gatunkowymi w zależności od tego, czy znajdujemy jej pyłki, liście czy część pnia.

Czytaj też: Brązowe lasy latem to już nie precedens, a codzienność. Będzie tylko gorzej

Na szczęście tak utrudnionych puzzli nie mieli naukowcy z Japonii, którzy na łamach Scietific Reports opisali „skamieniały las”, który zachował niemal kompletne okazy roślin. Mowa tutaj dokładnie o stanowisku naukowym w Kotlinie Kani (południowa część wyspy Honsiu), gdzie w korycie rzeki Kiso niski stan wód pozwolił na odsłonięcie się warstw mułowców i piaskowców z wczesnego miocenu (22-16 mln lat temu), czyli z epoki, kiedy jeszcze na świecie nie wyewoluowały jeszcze mamuty, ale chodziły już ogromne trąbowce.

Pozostałość pni drzew (a,b) i ślady liści (c) / źródło: https://doi.org/10.1038/s41598-023-37211-z, CC-BY-4.0

Mioceński las w Japonii. Znalezisko zachowało się zaskakująco dobrze

Znalezisko okazało się wyjątkowe. Badane osady nie były bezładną „stertą” warstw skalnych, w których pod mikroskopem trzeba doszukiwać się szczegółów. Już w skali makro możemy tutaj zobaczyć pozostałość po mioceńskim pniu drzewa, odciski i skamieniałości liści. Wszystko występuje w stanie raczej niezmienionym przez późniejsze procesy tektoniczne czy diagenetyczne w skałach.

Naukowcy odkryli, że miejscowy las był w zasadzie monogatunkowym zagajnikiem zdominowanym przez Wataria parvipora – chociaż w samym artykule naukowcy pominęli aspekt opisowy tego drzewa, to z innych źródeł możemy dowiedzieć się, że było to drzewo liściaste lubiące klimat tropikalny, posiadające raczej długi, szeroki pień prowadzących do kulistej korony z liści na szczycie.

Profil rysonkowy i terenowy badanych skał (a,b) oraz obraz liścia (c,d) / źródło: https://doi.org/10.1038/s41598-023-37211-z, CC-BY-4.0

W „watariowym lesie” podszycie było zdominowane natomiast przez Byttneriophyllum tiliifolium należące do rodziny Ślazowatych. Najbardziej nam znane przykłady tych roślin dziś rosnących w Polsce to malwy i prawoślaz. Natomiast w strefie tropikalnej to kakaowiec, baobab, bawełna, juta czy kola, która wytwarza dobrze wielu smakującą w różnych napojach kofeinę.

Czytaj też: Lasy rosną głęboko pod powierzchnią oceanu. Ich rozmiary są naprawdę gigantyczne

Jak zatem widzimy, bogactwo świata roślinnego nie jest tylko domeną dzisiejszych czasów. Już w miocenie (a tak naprawdę od paleozoiku) obserwujemy rozwinięcie anatomiczne roślin i różne ich połączenia środowiskowe. Skamieniałe lasy są wyjątkowo rzadkimi znaleziskami. Zwłaszcza, jeśli liczą miliony lat, a nie tysiące.