Podczas badań archeologicznych w miejscowości Egna archeolodzy zorientowali się, że pod warstwami ziemi kryły się pozostałości budynku, który przed dwoma tysiącami lat pełnił funkcję czegoś w rodzaju starożytnego serwisu samochodowego. To znalezisko pozwala lepiej zrozumieć, jak wyglądało codzienne życie przy jednej z najważniejszych arterii komunikacyjnych imperium rzymskiego. Warsztat przy starożytnej drodze Lokalizacja tego miejsca nie […]

Ładowanie samochodu elektrycznego w czasie tankowania benzyny? To już nie futurystyczna wizja, ale realny cel naukowców z Politechniki Gdańskiej. Zespół prof. Roberta Bogdanowicza pracuje nad nowym materiałem o nazwie diafit, który łączy twardość diamentu i przewodnictwo grafenu. Współczesne systemy magazynowania energii opierają się głównie na dwóch rozwiązaniach – bateriach i kondensatorach. Te pierwsze potrafią gromadzić […]

Przez cztery tysiące lat prehistoryczne grobowce w Chinach skrywały coś więcej niż tylko prochy zmarłych. Ich rozmieszczenie, stan zachowania i liczba tworzą fascynującą opowieść o cywilizacji, która rozwijała się i upadała, pozostawiając po sobie milczących świadków historii. Teraz naukowcom udało się odczytać tę zakodowaną w krajobrazie wiadomość. Badanie opublikowane w czasopiśmie PLOS One odsłania nieoczekiwane […]

W metalach, które przeszły przez ogień, ciśnienie i potężne młoty przemysłu, wciąż dzieje się coś niezwykłego. Nowe badania pokazują, że nawet po ekstremalnej obróbce atomy potrafią zachować ukryty porządek – a to odkrycie może odmienić inżynierię materiałową. Od lat 50. XX wieku naukowcy wiedzieli, że w stopach metali mogą występować subtelne wzory chemiczne, czyli lokalne […]

Przez otchłań Drogi Mlecznej przemierza niezwykły podróżnik, który prawdopodobnie pamięta czasy, gdy Układu Słonecznego jeszcze nie było. Kometa 3I/ATLAS pędzi przez kosmos z niewyobrażalną prędkością przekraczającą 210 tys. km/h, a pod koniec października 2025 roku osiągnęła punkt najbliższy Słońcu. Jednak to nie jej zawrotna prędkość ani trajektoria wzbudzają największe emocje w świecie astronomii. Najnowsze obserwacje […]

Fizycy odkryli zjawisko, które przeczy temu, co dotąd sądziliśmy o naturze materii. W izolatorze – materiale, który z definicji nie powinien przewodzić prądu – pojawiły się regularne oscylacje kwantowe. To odkrycie, które bardziej przypomina paradoks niż wynik eksperymentu. Oscylacje kwantowe to jedno z tych zjawisk, które przez dekady stanowiły podręcznikowy przykład porządku w świecie fizyki. […]

Przez dziesięciolecia wydawało się, że zrozumieliśmy już podstawowy mechanizm dziedziczenia. Sekwencja czterech zasad chemicznych w DNA miała być ostateczną odpowiedzią na pytanie o tajemnicę życia. Okazuje się jednak, że natura ma przed ekspertami liczne sekrety. Naukowcy z Northwestern University wykazali, że oprócz znanego kodu genetycznego istnieje drugi system informacyjny zapisany w fizycznej strukturze DNA. To […]

Starożytna osada Kanka w rejonie Taszkentu zyskała właśnie niemały rozgłos. Podczas rutynowych prac archeologicznych natrafiono istotne źródło informacji na temat wczesnej historii Azji Centralnej. Znalezisko ujawnia związki między sferą duchową a militarną w dawnych kulturach tego regionu. Okazuje się, że to niezwykłe miejsce skrywało pozostałości po starożytnej świątyni oraz elementy zbroi. Legendarny Kangdizh na Jedwabnym […]

Kolejne wykopaliska w północnym Iraku przynoszą zaskakujące rezultaty, które mogą przewartościować dotychczasową wiedzę o początkach ludzkiej cywilizacji. Pod warstwami piasku i czasu archeolodzy natrafili na monumentalną konstrukcję sprzed pięciu tysięcy lat, która rzuca nowe światło na rozwój najstarszych społeczeństw. Stanowisko Kani Shaie, położone u podnóża gór Zagros, okazuje się znacznie bardziej znaczące niż wcześniej przypuszczano. […]

Z pozoru to dwa odległe światy – sztuka składania papieru i mechanika kwantowa. A jednak młody matematyk z Cornell University odkrył, że ich język jest wspólny. Okazało się, że wzory origami potrafią odtworzyć geometrię jednego z najważniejszych obiektów współczesnej fizyki teoretycznej – amplituhedronu. Amplituhedron to obiekt, który od ponad dekady fascynuje fizyków. Jego objętość pozwala […]

To może być największy przełom w uprawie zbóż od czasów wynalezienia pługa. Nowo odkryty gen sprawia, że pszenica potraja swój plon, rodząc kilka ziaren w miejscu jednego. Naukowcy z University of Maryland odkryli gen, który może radykalnie zwiększyć wydajność jednej z najważniejszych roślin uprawnych świata. Dzięki jego aktywacji pszenica zaczyna wytwarzać kilka ziaren tam, gdzie […]

Morze potrafi być przerażające, ale to, co zaobserwowano w grudniu 2024 roku, przeszło najśmielsze wyobrażenia. Gdy sztorm szalał na pełnym oceanie, satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej zarejestrowały zjawisko, które po raz kolejny pokazuje, jak potężne mogą być siły natury. Największy sztorm od dziesięcioleci Podczas zjawiska nazwanego przez naukowców sztormem Eddie zarejestrowano fale o średniej wysokości około […]

Gigantyczna układanka rozrzucona po muzeach całego świata, której elementy czekają na połączenie od dziesięcioleci? Z takim problemem zmagali się naukowcy, którzy odkryli tysiące glinianych tabliczek zapisanych pismem klinowym. Tradycyjne metody analizy wymagałyby całych pokoleń, by odczytać ukryte w nich historie, ale na szczęście współczesna archeologia ma do dyspozycji algorytmy, które wspierają ludzką intuicję. Cyfrowa platforma […]

Mały fragment kości znaleziony w jednej z krymskich jaskiń może całkowicie zmienić nasze wyobrażenie o wędrówkach neandertalczyków przez Eurazję. To niezwykłe, jak pojedynczy, kilkucentymetrowy okruch może odwrócić do góry nogami widzę o tym, jak wyglądały prehistoryczne szlaki migracyjne sprzed dziesiątek tysięcy lat. Badacze przez lata przeczesywali stanowisko Starosele, analizując tysiące kościanych fragmentów, zanim natrafili na […]

Nowy wzór może odmienić sposób, w jaki rozumiemy ruch zanieczyszczeń powietrza. Naukowiec z Uniwersytetu w Warwick odświeżył liczące ponad 100 lat równanie Cunninghama, tworząc pierwszą prostą metodę przewidywania, jak naprawdę poruszają się nieregularne cząstki – od sadzy i mikroplastików po syntetyczne nanocząstki. Każdego dnia wdychamy miliony mikroskopijnych cząstek – pyłu, kurzu, sadzy, pyłków roślin, mikroplastików, […]

Czy elektrownie węglowe da się uratować? Najbardziej zależy na tym wszystkim tym krajom, które utrzymują wiele funkcjonujących bloków tego typu lub po prostu wydobywają i eksportują węgiel na ogromną skalę. Nic więc dziwnego, że to Rosja była miejscem, gdzie narodziła się “nowa szansa” dla elektrowni węglowych. W rosyjskim sektorze energetycznym dzieje się coś, co może […]

Fotografując kometę C/2025 A6 Lemmon włoski astronom Gianluca Masi uchwycił meteor przecinający to samo pole widzenia. Takie zjawisko jest wyjątkowo rzadkie, choć oba obiekty były znacznie od siebie oddalone. Gdy Gianluca Masi, włoski astronom stojący za projektem Virtual Telescope, skierował swój astrograf w niebo pewnego październikowego wieczoru, nie spodziewał się, że jego aparat zarejestruje coś […]

Grenlandia, największa wyspa świata, wcale nie jest tak stabilna, jak mogłoby się wydawać. Pod naszymi stopami cały czas coś się porusza, a ten arktyczny gigant zdaje się żyć własnym rytmem. Okazuje się, że ta monumentalna masa lodu i skał nieustannie przemieszcza się i przekształca w sposób, który dopiero zaczynamy rozumieć. Duńscy badacze postanowili przyjrzeć się […]

W Argentynie wydarzyło się coś, co na zawsze zmieniło sposób myślenia o transporcie skamieniałości. Podczas przewożenia niezwykłego znaleziska doszło do zdarzenia, które dosłownie pozostawiło ślad na krajobrazie. Okazuje się, że nawet po 90 milionach lat niektóre stworzenia wciąż potrafią zaskoczyć swoją siłą. Odkrycie, o którym mowa, to nie tylko kolejny prehistoryczny gad do katalogu, ale […]

W pobliżu szkockiego Perth, gdzie podczas prac przy nowej trasie komunikacyjnej natknięto się na pozostałości pradawnego grodu, zrodziła się wielka archeologiczna zagadka. Przez stulecia tajemnicza osada zwana Broxy Kennels pozostawała całkowicie niewidoczna pod powierzchnią ziemi. Jej istnienie udało się potwierdzić dopiero teraz, choć archeolodzy podejrzewali, że coś może się tam znajdować, już od lat 60. […]

Podczas gdy powierzchnia Słońca osiąga temperatury rzędu 5500 stopni Celsjusza, jego zewnętrzna atmosfera nagrzewa się do niewyobrażalnego miliona stopni. To zjawisko przypomina sytuację, gdzie powietrze nad rozgrzanym asfaltem okazuje się tysiąckrotnie gorętsze od samej nawierzchni. Przez dziesięciolecia fizycy głowili się nad tym, co napędza ten niezwykły proces termiczny – aż do teraz. Międzynarodowy zespół badawczy […]

Pomysł schłodzenia Ziemi poprzez wstrzykiwanie aerozoli do stratosfery od lat krąży w naukowych dyskusjach jako potencjalnie szybkie i niedrogie rozwiązanie problemu globalnego ocieplenia. Teraz już wiemy, że geoinżynieria to chybiony pomysł. Badania opublikowane w Scientific Reports rzucają nowe światło na wyzwania związane z geoinżynierią słoneczną. Naukowcy V. Faye McNeill z Columbia University i Gernot Wagner […]

Rosyjscy inżynierowie zakończyli jedno z najdłuższych badań materiałowych w historii energetyki jądrowej. Superstal EP302M-Sh, opracowana z myślą o reaktorach nowej generacji, wytrzymała ponad 400 000 godzin prób w ekstremalnych warunkach. Dla branży oznacza to potencjalny przełom w projektowaniu bezpieczniejszych i trwalszych elektrowni atomowych. W laboratoriach Wszechrosyjskiego Instytutu Inżynierii Termicznej (VTI) zakończono kilkuletni projekt, który rosyjskie […]

W sercu etiopskiej pustyni naukowcy natrafili na znalezisko, które na zawsze zmieniło nasze postrzeganie ludzkiej ewolucji. Odkrycie to, dokonane w 1994 roku, okazało się starsze od słynnej Lucy o niemal milion lat i od tamtej pory nieustannie dostarcza nowych wskazówek dotyczących tego, jak nasi przodkowie nauczyli się poruszać na dwóch nogach. Ardi, bo tak nazwano […]