Szkoły i przedszkola zaczną się zmieniać już od września 2025 roku. Od tego momentu do podstawy programowej zaczną być wprowadzane nowe przedmioty. Proces ten został podzielony na kilka etapów z osobnym terminarzem dla różnych typów placówek.
Nowości są dwie. Edukacja zdrowotna ma zastąpić wychowanie do życia w rodzinie i będzie to przedmiot obowiązkowy. Uczniowie będą na nim uczyć się, jak zadbać o swoje zdrowie, w tym reprodukcyjne. Druga nowość to obowiązkowa edukacja obywatelska, która wskoczy do programu zamiast przedmiotu historia i teraźniejszość. Będzie to przedmiot rozwijający świadomość obywatelską starszych uczniów i przedstawić im mechanizmy działające w państwie demokratycznym.
Czytaj też: Chcesz zadbać o zdrowie dziecka? Zrób mu normalne śniadanie do szkoły
Nowe przedmioty i samodzielne myślenie
Nowe przedmioty to najbardziej atrakcyjna zmiana, ale projekt nowelizacji ustawy Prawo oświatowe zawiera dużo więcej zapisów. Mają one uczynić szkołę bardziej nowoczesną i elastyczną. Z podstawy programowej znikną pewne zapisy definiujące, jak ma wyglądać kształcenie. Celem jest rozwijanie u uczniów samodzielnego myślenia i praktycznego wykorzystywania wiedzy. Optymiści są zdania, że to oznacza koniec kucia na blachę, by zaraz wszystko zapomnieć.
W uzasadnieniu projektu można przeczytać budujące słowa:
Celem zmiany jest stworzenie szkoły przyjaznej i wymagającej, dzięki której każdy uczeń zdobędzie wiedzę (rozumienie świata), kompetencje (zdolność działania) oraz sprawczość (siłę i motywację do działania).
Zgodnie z tymi zapisami zostały zmodyfikowane definicje egzaminu ósmoklasisty oraz maturalnego. Uczniowie będą też mogli dostać ocenę z zajęć fakultatywnych, na przykład dodatkowych języków obcych.
Prawna definicja społeczności szkolnej obejmie nauczycieli, uczniów i ich rodziców, co ma wzmocnić dialog i współpracę w środowisku szkolnym. To również stwarza ciekawą perspektywę. System oceniania uczniów pełnoletnich zostanie dopasowany do ich statusu prawnego. Mówiąc krótko: będą mieli prawo ukryć oceny przed rodzicami. Wprowadzone zostaną też zapisy regulujące prawa, obowiązki i wolności uczniowskie we wszystkich placówkach oświatowych. W wielu miejscach zmniejszy się też ilość niezbędnej biurokracji.
Zmiany dotkną także pracę kuratora oświaty, Kartę Nauczyciela, zasad dopuszczania podręczników do użytku szkolnego, systemów teleinformatycznych do przeprowadzania egzaminów i finansowania zadań oświatowych. Ustalone zostały limity wydatków na podręczniki i materiały edukacyjne na lata 2026–2035. Osoby prawne inne niż ograny prowadzące szkoły uzyskają dostęp do bazy danych Systemu Informacji Oświatowej, co poprawi transparentność działania szkół.
Ponadto pojawi się możliwość zatrudniania w przedszkolach publicznych osób, które nie są wykształconymi nauczycielami. Pojawi się lista dopuszczalnych profesji. To z kolei powinno uzupełnić braki kadrowe.
Projekt zmian ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw jest obecnie na etapie konsultacji społecznych i uzgodnień między resortami. Zgodnie z planem ma wejść w życie w III kwartale 2025 roku.
Aktualizacja: Będzie łatwiej o psychologa i logopedę
8 lipca 2025 roku rząd przyjął trzy projekty ustaw dotyczących edukacji: nowelizację Prawa oświatowego i dwie nowelizacje Karty nauczyciela. Jedną z korzyści będzie ułatwione zatrudnianie osób niebędących nauczycielami przez szkoły.
Pierwszy projekt deregulacyjny dla Prawa oświatowego pozwoli na zatrudnianie osób niebędących nauczycielami w przedszkolach publicznych, gdzie będą prowadzić wszystkie zajęcia z dziećmi. Potrzebna będzie do tego zgoda kuratora oświaty. Obecnie taka osoba może zostać zatrudniona w przedszkolu tylko do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania dzieci, ale nie może wprowadzić zajęć wychowania przedszkolnego, a więc realizować podstawy programowej. Samorządy i rodziców powinna ucieszyć perspektywa łatwiejszego działania placówek przedszkolnych.
Czytaj też: Ministerstwo Zdrowia ostrzega. Groźna bakteria może rozwinąć się w lodach
Drugi z projektów deregulacyjnych to nowelizacja Karty nauczyciela. Jego zapisy ułatwią zatrudnianie nauczycieli specjalistów w placówkach niepublicznych i szkołach. Zmiana będzie miała korzystny wpływ na dostęp do pedagogów, psychologów i logopedów dla dzieci. Specjaliści będą mogli świadczyć pomoc uczniom do 9 godzin tygodniowo. W tym wymiarze godzin będą mogli pracować na podstawie umów innych niż umowa o pracę – obecnie mogą to robić maksymalnie 4 godziny tygodniowo. Ta nowelizacja wychodzi naprzeciw narastającym trudnościom w sferze zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Ponadto nauczyciele otrzymają wyższą nagrodę jubileuszową za 40 lat pracy, nową nagrodę jubileuszową za 45 lat pracy i wzrosną odprawy. Poprawią się warunki zatrudnienia młodych nauczycieli, a ci blisko emerytury będą mogli wziąć urlop na poratowanie zdrowia lub rehabilitację.