Grupa wędkarzy sportowych u wybrzeży Kostaryki, rutyna połowu, nic nie zapowiadało niezwykłych wydarzeń. Nagle pod taflą wody pojawia się coś, czego nigdy wcześniej nie widzieli – jaskrawo pomarańczowa poświata poruszająca się z gracją w głębinach. Nie, to nie “złota rybka”.
Czytaj też: Przełomowe odkrycie zmienia wszystko co wiemy o rekinach. Ich skóra to zaawansowana technologia natury
Okazało się, że to niezwykły okaz rekina wąsatego (Ginglymostoma cirratum) o intensywnie pomarańczowym ubarwieniu i charakterystycznych białych oczach. Pierwszy naukowo udokumentowany przypadek ksantyzmu u tego gatunku został szczegółowo opisany w badaniu opublikowanym miesiąc temu w czasopiśmie Marine Biodiversity, co otwiera nowe perspektywy dla badań nad ewolucją morskich stworzeń.
Pierwszy taki rekin na świecie
Garvin Watson i jego towarzysze wędkarskiej wyprawy do dziś nie mogą uwierzyć w to, co udało im się zaobserwować. Ich relacja brzmi jak scenariusz filmu przyrodniczego:
Zobaczyliśmy pomarańczową poświatę pod wodą i powiedziałem: “Mój Boże, co to jest?” Wszyscy krzyczeliśmy jak szaleni.
Dwumetrowy osobnik prezentował się imponująco, a jego nietypowe zabarwienie wyraźnie kontrastowało z błękitem wody. Watson przyznaje, że w tamtym momencie nie zdawał sobie sprawy z wagi swojego znaleziska:
Ten pomarańczowy rekin lśniący w Słońcu był czymś niezwykłym. Nie wiedzieliśmy, że będzie to odkrycie na skalę światową, rozpoznane przez wszystkich biologów na świecie.
Profesjonalne podejście wędkarzy do dokumentacji znaleziska zasługuje na uznanie. Zwierzę zostało szczegółowo udokumentowane, a następnie wypuszczone na wolność bez narażania go na niepotrzebny stres.
Za niezwykłym wyglądem rekina kryje się wyjątkowo rzadka kombinacja genetycznych anomalii. Ksantyzm, który zwiększa produkcję żółtych pigmentów, połączył się z albinizmem powodującym całkowity brak melaniny i charakterystyczne białe oczy.
Marioxis Macías-Cuyare, główna autorka badania, nie kryła emocji podczas analizy fotografii:
Byliśmy bardzo zaskoczeni i podekscytowani, gdy zobaczyliśmy ksantyzm na zdjęciach.
Ta specyficzna kombinacja, określana jako ksantochromo-albinizm, nie była wcześniej obserwowana u rekinów wąsatych. Przyczyny takiej pigmentacji mogą być różnorodne, obejmując między innymi mutacje genetyczne, stres środowiskowy, podwyższone temperatury wody czy zaburzenia hormonalne. Naukowcy jednak ostrożnie podchodzą do tych spekulacji, podkreślając konieczność dalszych badań.
Najbardziej intrygującym aspektem całej historii jest fakt, że ten nietypowo ubarwiony rekin zdołał dożyć dorosłości. W świecie przyrody takie odstępstwa od normy zwykle oznaczają wyrok śmierci – zwierzęta stają się łatwym celem dla drapieżców i mają poważne problemy z polowaniami.
Czytaj też: Rekiny w transie. Pradawny odruch, który nie ma sensu
James Sulikowski z Oregon State University zwraca uwagę na ten paradoks:
To sprawia, że zastanawiasz się, jak ten rekin, z tak unikalnym wzorem kolorystycznym, był w stanie nie tylko przeżyć, ale i prosperować w swoim środowisku oceanicznym.
Rekiny wąsate to gatunek klasyfikowany jako wrażliwy przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody. Zwykle charakteryzują się żółtym do szarobrązowego ubarwieniem, które doskonale maskuje je w środowisku rafowym. To niezwykłe odkrycie po raz kolejny udowadnia, jak niewiele wciąż wiemy o morskich głębinach. Pomarańczowy rekin z Kostaryki stanowi żywy dowód na to, że natura wciąż potrafi zaskakiwać nawet najbardziej doświadczonych badaczy. Jego historia każe nam z pokorą patrzeć na mechanizmy ewolucji i zastanowić się, ile jeszcze tajemnic skrywają oceany.