Do Ministerstwa Cyfryzacji trafiło pismo RPO Marcina Wiącka w tej sprawie. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na to, że pracownicy samorządowi, służby cywilnej, służby zdrowia i pracownicy socjalni obsługują e-Doręczenia z użyciem własnych profili zaufanych i własnych aplikacji mObywatel. Nie mają do tego celu konta „służbowego”.
Prywatny mObywatel do pracy?
Rzecznik Praw Obywatelskich zapytał Ministerstwo Cyfryzacji i możliwość nowelizacji przepisów w zakresie korzystania z prywatnych narzędzi elektronicznych do celów służbowych. Obecnie bowiem urzędnicy i pracownicy sektora publicznego muszą używać własnej aplikacji mObywatel lub własnego profilu zaufanego do wykonywania swoich obowiązków zawodowych.
Czytaj też: e-Doręczenia obowiązkowe dla niektórych firm. 1 kwietnia 2025 to ostateczny termin
Do interwencji przekonały Rzecznika Praw Obywatelskich skargi, które wpłynęły do jego biura. Pracownicy obawiają się bowiem naruszenia prawa do zachowania prywatności oraz prawa do ochrony danych osobowych. Skargi zwracają uwagę także na brak odpowiedniego zabezpieczenia danych na prywatnych urządzeniach pracowników. Wreszcie pracownicy obawiają się negatywnych reakcji ze strony swoich zwierzchników, jeśli odmówią wykorzystania prywatnych narzędzi w czasie wykonywania obowiązków służbowych.
W piśmie RPO wskazał:
W swoich pismach wnioskodawcy wskazują na takie problemy i zagrożenia jak brak wyraźnej podstawy prawnej do żądania od pracowników wykorzystywania prywatnych narzędzi elektronicznych do celów służbowych, ryzyko niekontrolowanego wycieku danych, w tym danych osobowych, z prywatnych kont i urządzeń, naruszenie zasady rozdziału sfery prywatnej i służbowej.
RPO już interweniował w podobnej sprawie. Wtedy chodziło o system SEPIS. Biuro rzecznika uznało wtedy, że brak przepisów prawa, które pozwalałyby pracodawcy żądać założenia profilu zaufanego przez pracownika i wykorzystywania go do celów służbowych. Podobne kwestie były też przedmiotem interwencji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Miała ona miejsce jeszcze w 2015 roku, gdy wiele aspektów e-administracji i system e-Doręczeń był dopiero w fazie planowania.
Wykonywanie takiego polecenia pracodawcy powinno być dobrowolne, za zgodą pracownika. Brak zgody lub jej wycofanie, nie może być natomiast podstawą niekorzystnego traktowania osoby ubiegającej się o zatrudnienie lub pracownika, a także nie może powodować żadnych negatywnych konsekwencji, zwłaszcza nie może stanowić przyczyny uzasadniającej odmowę zatrudnienia, wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę (221a § 2 Kodeksu pracy).
W sprawie e-Doręczeń spodziewamy się podobnych wytycznych RPO. Według rzecznika należy przygotować rekomendacje w zakresie korzystania z prywatnych narzędzi typu mObywatel do celów służbowych, które rozwieją wątpliwości pracowników i ograniczą negatywne praktyki ich przełożonych. Docelowo potrzebne są odpowiednie rozwiązania legislacyjne.