Nowe przepisy zaczną obowiązywać 14 dni od publikacji w dzienniku ustaw. Zapisy nowelizacji wprowadzają cały wachlarz zmian, które mają poprawić zarządzania zasobami osobowymi Sił Zbrojnych. Poza wspomnianymi wyżej należy spodziewać się zmian kadrowych, finansowych i organizacyjnych, które mają poprawić funkcjonowanie polskiej armii i jej zdolność adaptacji do zmieniającej się sytuacji geopolitycznej.
Rekrutacja do wojska z opinią psychologa
Reforma ustawy o obronie Ojczyzny zakłada zniesienie zbędnych opóźnień w postępowaniu rekrutacyjnym. Wcześniejsze zapisy przewidywały dwa dni na zakończenie procedury. Po wejściu w życie nowych przepisów rekrutacja do wojska ma się odbywać tak szybko, jak to tylko możliwe.
Czytaj też: Będzie niczym anioł na polu bitwy. Polska wzmocni wojsko wozem do ratowania życia
Kolejną kluczową zmianą jest obowiązkowe badanie psychologiczne dla wszystkich ochotników, niezależnie od rodzaju służby. Jak podkreślał w Sejmie wiceminister obrony narodowej Paweł Bejda, dowódca, któremu będzie podlegał dany żołnierz, ma być w pełni przekonany, że dostaje pełnowartościowego kandydata. Dlatego poza testem sprawności i stanu zdrowia rekrutacja do wojska będzie wymagała także oceny stanu psychicznego osoby rekrutowanej. Co ważne, testy te będzie można powtarzać najwyżej raz na 12 miesięcy, co ma ograniczyć wielokrotne podchodzenie osób z wcześniejszymi negatywnymi opiniami.
Gdy rekrutacja do wojska zostanie zakończona, żołnierzy będzie można też łatwiej doszkalać. Reforma przewiduje bowiem sprawniejsze procedury wysyłania ich na szkolenia i ćwiczenia oraz precyzuje reguły zwrotu kosztów podróży służbowych, w tym do ośrodków szkoleniowych i na poligony.
Nowe świadczenia dla żołnierzy i ich rodzin
Rekrutacja do wojska to nie wszystko. Reforma przewiduje także nowe zasady przyznawania świadczeń, na czele ze świadczeniem motywacyjnym. To dodatek dla żołnierzy niezawodowych za działania w sytuacjach kryzysowych (na przykład, gdy wzrasta ryzyko powodzi) i ochronę granic, gdy jest potrzebne wsparcie regularnych służb.
Analogiczne wsparcie otrzymają zawodowcy podczas szkoleń. Może to być nawet kilkanaście tysięcy złotych rocznie. Zmienią się też zasady opłat za przerwanie szkolenia – trzeba bowiem wiedzieć, że jeśli żołnierz zrezygnuje z kursu przed jego ukończeniem, musi oddać Siłom Zbrojnym część poniesionych kosztów.
Przy czym wyszkolenie specjalisty, na przykład pilota myśliwca, kosztuje miliony złotych i nie ma szans, by zwykły człowiek był w stanie oddać taką kwotę. To z kolei zniechęca żołnierzy do dalszej edukacji – boją się podpisywać zobowiązania na tak zawrotne kwoty. Po wejściu w życie reformy maksymalny koszt zwrotu za przerwane kształcenie ma więc wynosić nie więcej niż równowartość 60-krotności najniższego uposażenia – w 2025 r. będzie to 378 tys. zł. To szczególnie ważne w momencie, gdy wielkimi krokami zbliżają się szkolenia pilotów F-35 Lightning II. Dostawa 32 myśliwców ma zostać sfinalizowana do 2030 roku.
Czytaj też: Kiedy Polacy dostaną myśliwce F-35? Poznaliśmy konkretną datę
Żołnierze, którzy będą musieli wyjechać z kraju na szkolenie dłuższe niż pół roku, będą mogli zabrać ze sobą rodziny. Państwo pokryje koszty zakwaterowania, przejazdu, ubezpieczenia zdrowotnego i nauki dzieci na miejscu. Podniesiono też wiek dziecka uprawniający do ograniczenia wspólnych delegacji małżonków-żołnierzy – z 4 do 8 lat. Rozwiązanie wzorowane jest na unijnej dyrektywie Work-life balance.
Jednorazowe odszkodowanie dla rodzin poległych żołnierzy zostało zwiększone:
- Dla małżonki i dwojga dzieci: wzrost z 204 543 zł do 564 538 zł,
- Dla rodziców: wzrost z 102 271 zł do 282 269 zł.
Żołnierze z dłuższym stażem będą mogli liczyć na dodatek za długoletnią służbę wojskową, dodatek służbowy za pełnienie funkcji w jednostce wojskowej oraz wspomniany wyżej dodatek motywacyjny. Zmienią się też wymagania dla żołnierzy do awansów na stopień kaprala i porucznika. Dowódcy batalionów i kompanii zyskają też uprawnienia do rozstrzygania drobnych spraw dyscyplinarnych.
Czytaj też: Meteor trafił na myśliwiec F-35. Doszło do tego po raz pierwszy w historii
Poza tym w reformie znajdują się także zapisy regulujące opiekę nad zwierzętami służbowymi po zakończeniu ich służby w Siłach Zbrojnych RP. W końcu rekrutacja do wojska dotyczy nie tylko ludzi – psy i konie również bronią Ojczyzny. Zmodyfikowane zostały zarządzanie danymi osobowymi w Ministerstwie Obrony Narodowej i pojawiły się nowe regulacje kwestii finansowych, w tym przy zamawianiu sprzętu wojskowego.