Piedra Letra. Duchowe serce regionu
Specjaliści z Meksykańskiego Narodowego Instytutu Antropologii i Historii: Cuauhtémoc Reyes Álvarez i Miguel Pérez Negrete udokumentowali kompleks w ramach badań nad dziedzictwem kulturowym związanym z Planem Sprawiedliwości i Rozwoju dla Ludu Amuzgo. To pierwsza tak dokładna dokumentacja archeologiczna tego rejonu od kilkudziesięciu lat. Sanktuarium funkcjonowało od okresu między 650 a 1150 rokiem aż do tzw. okresu Późnego Postklasycznego (1150-1521). Dla ludów Amuzgo i Mixtec stanowiło kluczowe miejsce kultu. Odprawiano tam ceremonie mające zapewnić deszcz, czczono kalendarz słoneczny i wzmacniano cykle rolnicze.
Czytaj też: Byli przedstawicielami starożytnej cywilizacji. Po 2500 lat możemy zobaczyć ich twarze
Najbardziej fascynującym elementem całego kompleksu okazały się petroglify, czyli rzeźbienia zdobiące skalny występ. Rozległa platforma, dwie główne bazy i mniejsze struktury otaczają ten niezwykły zabytek, który stanowi prawdziwą kapsułę czasu. Wczesne rzeźby przedstawiają intrygujący zbiór motywów: spirale, okrągłe koraliki symbolizujące upływ czasu, krople wody, a nawet schematyczne boisko do gry w piłkę. Wśród przedstawionych postaci wyróżnia się osoba w pióropuszu z okrągłą ozdobą na piersi oraz profil jaguara ozdobiony kropkowanymi plamami. Jedna z późniejszych rzeźb – słońce z ludzką twarzą – stylistycznie należy do okresu Późnego Postklasycznego i potwierdza teorię o ceremoniach związanych z kalendarzem słonecznym. Archeolodzy sugerują, iż obrazy odzwierciedlają światopogląd, w którym woda, słońce i urodzaj stanowiły powiązane ze sobą siły kluczowe dla przetrwania społeczności.
Motywy sugerują, że Piedra Letra funkcjonowała jako miejsce rytuałów związanych z wodą i słońcem – wyjaśniają autorzy badań
Symbolika petroglifów świadczy o głębokim zrozumieniu cykli natury przez dawne społeczności. Spirale i koncentryczne kręgi prawdopodobnie reprezentują wieczny cykl czasu, podczas gdy krople wody bezpośrednio odnoszą się do życiodajnej mocy deszczu w regionie o kapryśnym klimacie.
Nowe spojrzenie na historię regionu
Dla archeologów odkrycie stanowi szansę na uzupełnienie luk w wiedzy, która dotychczas opierała się głównie na fragmentarycznych tradycjach ustnych i kolonialnych kronikach. Region Tlacoachistlahuaca, znany w języku Amuzgo jako “sei’ chue”, historycznie był miejscem przenikania się kultur Amuzgo, Mixtec i wymarłej ludności Ayacatecan.
To rozpoznanie to pierwszy krok w kierunku badań, ochrony i konserwacji – zauważa Cuauhtémoc Reyes Álvarez, archeolog INAH
Podczas prac badawczych zidentyfikowano 11 prekolumbijskich stanowisk z ceramiką, sztuką naskalną i pozostałościami architektonicznymi. W San Cristóbal udokumentowano granitowe stele o wysokości prawie dwóch metrów – proste, lecz imponujące znaczniki, którym towarzyszą rzeźbione kamienie ze spiralami i koncentrycznymi kręgami. W Guadalupe Mano de León udokumentowano natomiast platformę ze śladami ścian i rzeźbionym kamiennym toporem. Te wcześniej nieznane w Tlacoachistlahuaca odkrycia poszerzają archeologiczną mapę Costa Chiki i podkreślają rolę gminy jako centrum kulturowego w czasach prekolumbijskich.
Czytaj też: Dzieciom wszczepiano tam jadeitowe klejnoty. Odpowiadali za to przedstawiciele zaawansowanej cywilizacji
Potrzebujemy twardych danych archeologicznych, aby przyczynić się do tej historii – podkreśla Miguel Pérez Negrete, inny przedstawiciel INAH
Planowane jest stworzenie katalogu ikonograficznego petroglifów i elementów dekoracyjnych oraz ochrona odkrytych stanowisk. Choć nie przewiduje się natychmiastowych wykopalisk na dużą skalę ani wystaw publicznych, odkrycie Piedra Letra już teraz wypełnia istotną lukę w archeologicznym zapisie regionu Costa Chica, który pozostawał niedostatecznie zbadany od lat 60. ubiegłego wieku. Dla współczesnego ludu Amuzgo te odkrycia mogą dostarczyć odpowiedzi na pytania dotyczące ich pochodzenia i tożsamości, często opowiadane poprzez różniące się historie ustne. Piedra Letra staje się nie tylko oknem w przeszłość, lecz również pomostem łączącym dawne tradycje ze współczesnym dziedzictwem kulturowym Meksyku.