Unikalne przedstawienia ludzkich twarzy
Co właściwie czyni te znaleziska tak wyjątkowymi? Dwie kamienne twarze wykonane w różnych technikach reliefu oraz niezwykły dwustronny koralik z serpentynitu pochodzą z piątego roku badań w ramach projektu Taş Tepeler. Artefakty te sugerują, iż prehistoryczni mieszkańcy tych terenów posługiwali się znacznie bardziej wyrafinowanym językiem artystycznym, niż do tej pory zakładano. Indywidualny charakter rzeźb przejawia się w najdrobniejszych szczegółach. Łuki brwiowe, kształt policzków, sposób opracowania nosa – każdy z tych elementów odróżnia dzieła z Sefertepe od znalezisk z pobliskich stanowisk takich jak Göbeklitepe czy Karahantepe. Szczególnie intrygujący jest przenośny koralik z motywem ludzkim, który wskazuje, że symbolika nie była domeną wyłącznie monumentalnych struktur. W pobliskim Sayburç archeolodzy odkryli kolejną zagadkową rzeźbę przedstawiającą twarz z charakterystycznie zaciśniętymi ustami, które sprawiają wrażenie celowo zamkniętych.
Rzeźba poszerza możliwości interpretacyjne wczesnej symboliki pogrzebowej, uzupełniając dowody usuwania czaszek, pochówków wtórnych i rytualizowanych praktyk pośmiertnych znanych z innych stanowisk neolitycznych – ogłosił Mehmet Nuri Ersoy, Minister kultury i turystyki Turcji
Neolityczna sieć społeczna i połączenia między dawnymi osadami
Projekt Taş Tepeler to znacznie więcej niż pojedyncze wykopalisko. To kompleksowy program badawczy obejmujący kilka stanowisk archeologicznych, które razem tworzą obraz jednej z najwcześniejszych połączonych stref kulturowych na świecie. Region między 10 000 a 12 000 lat temu funkcjonował jako prawdziwe laboratorium eksperymentów symbolicznych. Poszczególne społeczności – Göbeklitepe, Karahantepe, Sayburç i Sefertepe – rozwijały własne style artystyczne, pozostając w kontakcie z sąsiadami. Odkrycia z ostatnich lat pokazują zarówno wspólne tradycje, jak i znaczące różnice między osadami. To zmienia nasze rozumienie neolitycznej tożsamości i sposobów jej wyrażania. Fakt, że społeczności te potrafiły przekazywać złożone idee zarówno poprzez wielkoskalowe konstrukcje, jak i drobne przedmioty, świadczy o poziomie abstrakcyjnego myślenia, który wcześniej przypisywano znacznie późniejszym okresom.
Czytaj też: Setki prehistorycznych fortec przez lata umykały ekspertom. W Chinach doszło do niesamowitego odkrycia
Prace w regionie to nie tylko odkrywanie nowych znalezisk, lecz również ochrona tych już istniejących. W Göbeklitepe zakończono renowację budynku Lwiej Kolumny i stabilizację Struktury C, podczas gdy w Karahantepe trwają prace nad Strukturą AD. Nowa wystawa w Centrum dla Zwiedzających Karahantepe prezentuje niepublikowane wcześniej artefakty z ostatnich sezonów wykopalisk. Ekspozycja ukazuje ewolucję symboliki wczesnych społeczeństw neolitycznych i bogactwo kultury materialnej regionu.