Niesamowite świadectwo pięciu tysiącleci
Zespół zajmujący się dziedzictwem kulturowym i archeologią miasta Yulin od 2019 roku prowadził badania z wykorzystaniem zaawansowanych technik mapowania lotniczego. Połączenie nowoczesnych metod z tradycyjną archeologią zaowocowało identyfikacją 573 nieznanych wcześniej kamiennych osad obronnych. Najstarsze z nich pochodzą sprzed około 4800 lat, co oznacza, że powstały w okresie późnego Yangshao. Odkryte konstrukcje obejmują niezwykle długi okres: od późnego Yangshao przez epokę Shang aż po czasy dynastii Zhou. Ta niemal nieprzerwana sekwencja rozwoju sięgająca ponad dwóch tysięcy lat pozwala prześledzić ewolucję technik budowlanych i organizacji społecznej. Najmłodsze fortyfikacje datowane są na około 1000 rok p.n.e.
Czytaj też: Naukowcy wyciągają skarby z galeonu San José. Legendarny wrak zawiera kosztowności warte miliardy
Co ciekawe, zaawansowanie techniczne poszczególnych konstrukcji wyraźnie wzrastało z upływem czasu. Od prostych, skromnych murów po coraz bardziej złożone systemy obronne. Ta progresja świadczy o stopniowym rozwoju cywilizacyjnym lokalnych społeczności. Wszystkie osady łączyło strategiczne położenie w pobliżu cieków wodnych, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę znaczenie dostępu do wody dla rozwoju rolnictwa i handlu.
Hierarchia społeczna utrwalona w kamieniu
Analiza rozmieszczenia odkrytych fortyfikacji ujawniła ciekawy wzorzec organizacji przestrzennej. Wokół większych, ufortyfikowanych osad skupiały się mniejsze, niezabezpieczone kamiennymi murami osady. Ta obserwacja sugeruje, iż forty pełniły rolę centralnych punktów, wokół których koncentrowało się życie lokalnych społeczności.
Istniała wyraźna zależność w skupiskach między miejscami z kamiennymi murami a tymi bez nich. Miejsca nieufortyfikowane były często mniejsze niż osady z kamiennymi murami, co wskazuje, że kamienne fortyfikacje były kluczowym punktem przyciągania dla innych – tłumaczy Ma Mingzhi, kierownik zespołu badawczego
Taka struktura osadnicza mówi wiele o organizacji społecznej tamtych czasów. Ufortyfikowane osady prawdopodobnie służyły jako siedziby lokalnych władz, centra administracyjne lub miejsca schronienia w czasie zagrożenia. Mniejsze osady mogły być od nich zależne zarówno pod względem ochrony, jak i zarządzania. W miarę upływu czasu hierarchia społeczna stawała się coraz bardziej złożona, co znajduje odzwierciedlenie w architekturze późniejszych fortyfikacji. Im nowsze konstrukcje, tym wyraźniej widać w nich ślady zróżnicowania społecznego i specjalizacji funkcji.
Nowe perspektywy badawcze
Odkrycie setek fortyfikacji rozciągających się na przestrzeni tysięcy lat otwiera przed archeologami zupełnie nowe możliwości badawcze. Dotychczasowy obraz prehistorycznego osadnictwa w północnych Chinach był fragmentaryczny i niepełny. Teraz naukowcy dysponują materiałem pozwalającym na kompleksową analizę rozwoju społeczności na przestrzeni wielu pokoleń. Znaczenie tego odkrycia dla badań nad architekturą obronną i planowaniem przestrzennym w poprzednich epokach trudno przecenić. Możliwość prześledzenia ewolucji strategii obronnych na tak dużej próbie stanowisk archeologicznych to rzadka okazja w tej dziedzinie nauki.
Czytaj też: Prehistoryczne rysunki naskalne przedstawiają inne wymiary. Co chcieli nam przekazać twórcy tych dzieł?
Sześć lat badań to zaledwie wstęp do dalszych prac. Każda z 573 odkrytych fortyfikacji wymaga szczegółowej dokumentacji i analizy. Systematyczne badania wszystkich stanowisk zajmą archeologom zapewne kolejne lata, lecz perspektywa lepszego zrozumienia prehistorycznych Chin jest tego warta. Nowoczesne metody badawcze, takie jak mapowanie lotnicze, po raz kolejny udowodniły swoją wartość, odsłaniając to, co przez tysiąclecia pozostawało ukryte. Z drugiej strony, prawdziwy przełom w rozumieniu tamtej epoki nastąpi dopiero po gruntownej analizie wszystkich zgromadzonych danych.