Spokojnie. To się na pewno nie poruszy. Nie żyje od 160 milionów lat i odkryto je w formie skamieniałości w południowej Francji. Mowa o kikutnicy – stawonogu, który wygląda jak pająk, ale nim zupełnie nie jest. Kikutnice znamy również pod potoczną nazwą pająków morskich. Przyjrzyjmy się z bliższa sensacyjnemu znalezisku.
Czytaj też: Wygląda jak ohydny jamochłon i jest najstarsza na świecie. W górach znaleźli rekordową skamieniałość
Okaz pająka morskiego, który oglądamy, wraz z kilkoma innymi został odnaleziony w gminie La Voulte-sur-Rhône w południowej Francji. Jest to bardzo ważne stanowisko dla paleontologów, ponieważ znajdowano już wcześniej tutaj wiele skamieniałości stawonogów, w tym również innych gatunków kikutnic. Niedawno opisane w czasopiśmie Papers in Palaentology skamieniałości wyróżniają się czymś szczególnym. Mimo tego, że liczą 160 milionów lat i wydobyto je z osadów górnej jury, to anatomicznie przypominają współczesne kikutnice. Jak to w ogóle możliwe?
Skamieniałość wygląda prawie jak współcześnie żyjące pająki morskie
Aby zrozumieć tę paleontologiczną rewelację, dowiedzmy się nieco więcej o samych pająkach morskich (kikutnicach, Pycnogonida). Jest to gromada stawonogów żyjących w wodach Morza Śródziemnego, Karaibskiego, Oceanu Atlantyckiego i Arktycznego. Posiadają osiem długich odnóży, ale nie są pająkami, ani nawet pajęczakami. Przypisuje się je do podtypu szczękoczułkopodobnych.
![](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fkonto.focus.pl%2Fuploads%2F2023%2F08%2FPycnogonid.jpg&w=1600&q=85)
Kikutnice mają wyjątkową anatomię, chociaż nie dostrzeżemy tego na pierwszy rzut oka. Te niewielkie zwierzęta zachowały kilka cech budowy ciała, których nie mają inne stawonogi. Przede wszystkim chodzi o przydatki (chelifory), które wyrastają z innej części głowy zwierzęcia. Drobna różnica? Ale okazuje się, że w całym świecie stawonogów poza kikutnicami ta cecha nie występuje. Zanotowano ją jedynie u kilku skamieniałości, w tym u Anomalocaris – kambryjskiego drapieżnego stawonoga sprzed 500 milionów lat.
Czytaj też: Ma 95 milionów lat, choć czas jej prawie nie naruszył. Paleontolodzy trafili na cenną skamieniałość
Wobec takiego stanu wiedzy wysuwane są hipotezy o bardzo starym rodowodzie kikutnic, wręcz nie spotykanym wśród dzisiejszych zwierząt. Czy morskie pająki są żywą skamieniałością sprzed pół miliarda lat? Najnowsze odkrycie z Francji trochę temu dowodzi. Sprawę badali paleontolodzy z Wielkiej Brytanii pod kierownictwem Romana Sabroux z Uniwersytetu w Bristolu.
![](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fkonto.focus.pl%2Fuploads%2F2023%2F08%2Fkikutnice.png&w=1600&q=85)
Skamieniałości z La Voulte-sur-Rhône przypisano do trzech rodzin kikutnic, przy czym dwie z nich wciąż są dzisiaj występują na świecie. Pokazuje to nam, jak daleko sięga historia kikutnic. Niestety, zapis kopalny tych zwierząt spotykany jest niezwykle rzadko. Wciąż nie odtworzono w pełni ich rozwoju ewolucyjnego. Tyle niewiadomych prawdopodobnie tylko rozgrzewa naukowców do pracy.
Czytaj też: Mrówki wielkości kolibrów. Znaleziono kolejną skamieniałość w miejscu, w którym nie powinno jej być
![](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fkonto.focus.pl%2Fuploads%2F2023%2F08%2Fmorski-pajak.png&w=1600&q=85)
Jak przekazano w komunikacie prasowym Uniwersytetu w Bristolu, badacze planują również przeprowadzić analizę sensacyjnych skamieniałości ze stanowiska Hunsrück Slate w Niemczech Niemiec. Tamtejsze okazy kikutnic są znakomicie zachowane, a liczą aż 400 milionów lat i pochodzą z dewonu. Zatem widzimy, że krok po kroku przybliżamy się do poznania ewolucyjnej prawdy o morskich pająkach.
![](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fkonto.focus.pl%2Fuploads%2F2023%2F08%2F1920px-Palaeoisopus_problematicus-1600x865.jpg&w=1600&q=85)