Spokojnie. To się na pewno nie poruszy. Nie żyje od 160 milionów lat i odkryto je w formie skamieniałości w południowej Francji. Mowa o kikutnicy – stawonogu, który wygląda jak pająk, ale nim zupełnie nie jest. Kikutnice znamy również pod potoczną nazwą pająków morskich. Przyjrzyjmy się z bliższa sensacyjnemu znalezisku.
Czytaj też: Wygląda jak ohydny jamochłon i jest najstarsza na świecie. W górach znaleźli rekordową skamieniałość
Okaz pająka morskiego, który oglądamy, wraz z kilkoma innymi został odnaleziony w gminie La Voulte-sur-Rhône w południowej Francji. Jest to bardzo ważne stanowisko dla paleontologów, ponieważ znajdowano już wcześniej tutaj wiele skamieniałości stawonogów, w tym również innych gatunków kikutnic. Niedawno opisane w czasopiśmie Papers in Palaentology skamieniałości wyróżniają się czymś szczególnym. Mimo tego, że liczą 160 milionów lat i wydobyto je z osadów górnej jury, to anatomicznie przypominają współczesne kikutnice. Jak to w ogóle możliwe?
Skamieniałość wygląda prawie jak współcześnie żyjące pająki morskie
Aby zrozumieć tę paleontologiczną rewelację, dowiedzmy się nieco więcej o samych pająkach morskich (kikutnicach, Pycnogonida). Jest to gromada stawonogów żyjących w wodach Morza Śródziemnego, Karaibskiego, Oceanu Atlantyckiego i Arktycznego. Posiadają osiem długich odnóży, ale nie są pająkami, ani nawet pajęczakami. Przypisuje się je do podtypu szczękoczułkopodobnych.
Kikutnice mają wyjątkową anatomię, chociaż nie dostrzeżemy tego na pierwszy rzut oka. Te niewielkie zwierzęta zachowały kilka cech budowy ciała, których nie mają inne stawonogi. Przede wszystkim chodzi o przydatki (chelifory), które wyrastają z innej części głowy zwierzęcia. Drobna różnica? Ale okazuje się, że w całym świecie stawonogów poza kikutnicami ta cecha nie występuje. Zanotowano ją jedynie u kilku skamieniałości, w tym u Anomalocaris – kambryjskiego drapieżnego stawonoga sprzed 500 milionów lat.
Czytaj też: Ma 95 milionów lat, choć czas jej prawie nie naruszył. Paleontolodzy trafili na cenną skamieniałość
Wobec takiego stanu wiedzy wysuwane są hipotezy o bardzo starym rodowodzie kikutnic, wręcz nie spotykanym wśród dzisiejszych zwierząt. Czy morskie pająki są żywą skamieniałością sprzed pół miliarda lat? Najnowsze odkrycie z Francji trochę temu dowodzi. Sprawę badali paleontolodzy z Wielkiej Brytanii pod kierownictwem Romana Sabroux z Uniwersytetu w Bristolu.
Skamieniałości z La Voulte-sur-Rhône przypisano do trzech rodzin kikutnic, przy czym dwie z nich wciąż są dzisiaj występują na świecie. Pokazuje to nam, jak daleko sięga historia kikutnic. Niestety, zapis kopalny tych zwierząt spotykany jest niezwykle rzadko. Wciąż nie odtworzono w pełni ich rozwoju ewolucyjnego. Tyle niewiadomych prawdopodobnie tylko rozgrzewa naukowców do pracy.
Czytaj też: Mrówki wielkości kolibrów. Znaleziono kolejną skamieniałość w miejscu, w którym nie powinno jej być
Jak przekazano w komunikacie prasowym Uniwersytetu w Bristolu, badacze planują również przeprowadzić analizę sensacyjnych skamieniałości ze stanowiska Hunsrück Slate w Niemczech Niemiec. Tamtejsze okazy kikutnic są znakomicie zachowane, a liczą aż 400 milionów lat i pochodzą z dewonu. Zatem widzimy, że krok po kroku przybliżamy się do poznania ewolucyjnej prawdy o morskich pająkach.
