Legendarny Kangdizh na Jedwabnym Szlaku
Stanowisko archeologiczne w Kance to prawdziwa perełka dla badaczy przeszłości. Osada funkcjonowała już od III wieku p.n.e, przez ponad tysiąc lat będąc jednym z kluczowych ośrodków miejskich w regionie Turanu. Historyczna osada Kanka jest często utożsamiana z mitycznym Kangdizh wspominanym w świętych pismach zoroastryzmu oraz perskim eposie narodowym. Położona przy ważnych szlakach handlowych forteca stanowiła strategiczny punkt na mapie starożytnego świata. Kontrolowała przepływ towarów i idei między Wschodem a Zachodem, co czyniło ją miejscem nie tylko handlu, ale również wymiany kulturowej. To właśnie dlatego każde nowe odkrycie z tego terenu ma tak duże znaczenie dla nauki.
Zbroja w świątyni. Zagadka rytuałów wojskowych
Odkryty kompleks sakralny wzniesiono z cegły suszonej, zdobiąc go misternymi reliefami. Pod łukiem pamiątkowym w dolnych partiach budowli znaleziono metalowe fragmenty pancerza lamellkowego oraz nitowane okucia. Co ciekawe, wszystko wskazuje na to, iż nie były to pozostałości po walkach czy pochówkach wojowników. Wstępne analizy sugerują, że mamy do czynienia z ofiarami rytualnymi. W starożytności często poświęcano świątyniom najcenniejsze przedmioty jako wyraz pobożności. Płatnerz mógł ofiarować swoje najlepsze dzieło w geście wdzięczności lub prosząc o boską ochronę. Podobne praktyki odnotowano w innych ośrodkach regionu, gdzie ceremonialną broń i rynsztunek składano w miejscach kultu.
Czytaj też: Starożytny hymn Babilonu odzyskany po trzech tysiącleciach. Rekonstrukcja wymagała nowej strategii
Ta synteza religii i sztuki wojskowej jest kluczowa dla zrozumienia, jak wczesne państwa Azji Centralnej organizowały się – tłumaczy Rustam Rakhimov z Instytutu Historii Akademii Nauk Uzbekistanu
Prace wykopaliskowe prowadzone od 2021 roku ujawniły także elementy końskiego rzędu, żelazne groty włóczni oraz ozdobne części siodeł. To potwierdza istotną rolę kawalerii w kulturze militarnej dawnych Turków. Wstępne badania metalurgiczne wskazują na użycie stali wysokowęglowej, co świadczy o zaawansowaniu technologicznym miejscowych rzemieślników.
Król i arcykapłan w jednej osobie
Odkrycia pozwalają lepiej zrozumieć specyfikę wczesnotureckiego świata, gdzie granice między sferą sakralną a militarną były płynne. Władcy często łączyli funkcje świeckie z kapłańskimi, a broń i zbroja postrzegane były nie tylko jako narzędzia walki, ale również nośniki sacrum. To właśnie tłumaczy, dlaczego najlepsze okazy rzemiosła zbrojeniowego trafiały do świątyń zamiast na pole bitwy. Obecnie trwają szczegółowe badania laboratoryjne znalezionych fragmentów metalu, w tym analizy składu stopów i skanowanie 3D. Naukowcy próbują określić techniki wytwórcze oraz ewentualne pochodzenie warsztatowe artefaktów. Każda nowa informacja przybliża nas do pełniejszego obrazu funkcjonowania starożytnych społeczeństw Azji Centralnej.
Czytaj też: Odkryto 5000-letnią świątynię w Iraku. Ten obiekt zmienia nasze postrzeganie początków cywilizacji
Projekt stanowi część długofalowej inicjatywy Instytutu Historii Akademii Nauk Uzbekistanu we współpracy z lokalnymi władzami. Celem jest przekształcenie Kanki w muzeum na wolnym powietrzu oraz promocja dziedzictwa Jedwabnego Szlaku. Dla Uzbekistanu to szansa na pokazanie światu bogatej historii regionu i przyciągnięcie miłośników archeologii. Znaleziska z Kanki zmieniają zapewniają świeże spojrzenie na przeszłość starożytnych kultur Azji Centralnej. Wskazują, że sfera militarna i duchowa nie funkcjonowały oddzielnie, lecz stanowiły integralną całość kształtującą tożsamość dawnych społeczeństw.