Nawet dzieciom tłumaczy się, że szyje żyraf są odpowiedzią ewolucyjną na wysokie ulistnienie i pokarm preferowany przez te zwierzęta. Ale wraz z rosnącymi obserwacjami współczesnych żyraf, zoologowie zaczęli skłaniać się ku opinii, że długa szyja może odgrywać kluczową rolę w ich zalotach i poszukiwaniach najlepszego partnera.
Naukowcy odkryli, że żyrafy używają swoich 2-metrowych szyi, by uderzać czaszkami – wyposażonymi w ossikony (struktury kostne pokryte skórą) – w słabe części ciał konkurentów. Rezultat jest prosty – im dłuższa szyja, tym większe obrażenia.
Zespół uczonych z Instytutu Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii Chin (IVPP) przeprowadził badania na Discokeryx xiezhi, jednym z przodków żyraf, aby zrozumieć, jakie mechanizmy doprowadziły do wykształcenia się długich szyj u tych zwierząt. Potwierdzono, że rozmiar szyj samców żyraf jest bezpośrednio związany z hierarchią społeczną, a rywalizacja w zalotach jest siłą napędową ewolucji. Szczegóły opisano w Science.
Przodek żyrafy jak mitologiczne stworzenie
Naukowcy znaleźli skamieniałości przodka żyraf w warstwach z wczesnego miocenu, sprzed ok. 17 mln lat na północnu Kotliny Dżungarskiej w Xinjiang. Częścią znaleziska była pełna czaszka i cztery kręgi szyjne. Ze względu na pojedynczy ossikon, zwierzę porównano do xiezhi – jednorogiego stworzenia z mitologii chińskiej, od którego pochodzi nazwa skamieniałości.
Prof. Deng Tao z IVPP mówi:
Discokeryx xiezhi charakteryzował się wieloma unikalnymi cechami wśród ssaków, w tym wykształceniem przypominającego dysk dużego ossikona w środku głowy.
Badania wykazały, że kręgi szyjne Discokeryx xiezhi były bardzo mocne i miały skomplikowane połączenia między głową a szyją. Była to odpowiedź na częste uderzenia głowa w głowę, do których dochodziło wyjątkowo często. Potwierdzono, że kręgi szyjne u Discokeryx xiezhi były lepiej wykształcone niż u zwierząt współczesnych, które często uderzają się czaszkami, np. wołów piżmowych.
Dr Wang Shiqi z IVPP dodaje:
Zarówno żyjące żyrafy, jak i Discokeryx xiezhi należą do nadrodziny Giraffoidea. Choć ich morfologie czaszki i szyi znacznie się różnią, obie są związane z walkami zalotów samców i obie ewoluowały w ekstremalnym kierunku.
Naukowcy przyjrzęli się morfologii rogów różnych grup przeżuwaczy (m.in. żyrafowatych, bydła, owiec i jeleni) i odkryli, że różnorodność wytworów kostnych (w tym przypadku ossikonów) u żyraf jest znacznie większa niż u innych grup. To wskazuje, że walki godowe są intensywniejsze i bardziej zróżnicowane, niż mogłoby nam się wydawać.
Przy okazji potwierdzono, w jakiej niszy ekologicznej żył Discokeryx xiezhi. Region Xinjiang był bardzo suchy, do czego przyczyniło się podniesienie Płaskowyżu Tybetańskiego, blokując tym samym transfer pary wodnej.
Dr Meng Jin z IVPP wyjaśnia:
Stabilne izotopy w szkliwie zębów wskazują, że Discokeryx xiezhi żył na otwartych łąkach i mógł migrować sezonowo. Dla ówczesnych zwierząt środowisko trawiaste było bardziej jałowe i mniej komfortowe niż środowisko leśne. Gwałtowne zachowania bojowe Discokeryx xiezhi mogły być związane ze stresem związanym z przetrwaniem, wywołanym przez środowisko.
Około siedem mln lat temu Płaskowyż Wschodnioafrykański również zmienił się z terenów lesistych w bardziej trawiaste, a przodkowie żyraf musieli się do tego dostosować. Samce wykształciły sposób atakowania konkurentów poprzez wymachiwanie czaszką, a ewolucja zaczęła faworyzować osobniki o dłuższych szyjach. Doprowadziło to do gwałtownego wydłużenia się tych części ciała w ciągu dwóch milionów lat i tak narodziły się żyrafy, jakie znamy.