Znajdowanie i opisywanie nowych gatunków nie jest łatwym zadaniem. Naukowcy poszukują cech, które wyróżniają nowe osobniki od tych znanych i często jest to wyjątkowo żmudne, zwłaszcza gdy mówimy o tzw. gatunkach bliźniaczych. Są one do siebie tak podobne, że utrudnia to rozróżnienie ich na podstawie morfologii. Z drugiej strony dany gatunek może charakteryzować się tak dużą zmiennością, że tworzy to iluzję przynależności do innego gatunku. Ale co, jeżeli obie skrajności wystąpią jednocześnie?
Czytaj też: Węże robią salta. Mamy na to dowody
Herpetolog dr Chan Kin Onn z University of Kansas Biodiversity Institute and Natural History Museum przeprowadził badanie opisujące nowy gatunek żmii jamistej z Birmy, który jest zarówno podobny, jak i różni się od swojego gatunku bliźniaczego. Odkrycie zostało opublikowane w czasopiśmie ZooKeys.
Dr Chan Kin Onn mówi:
Azjatyckie żmije jamiste z rodzaju Trimeresurus są niezwykle trudne do odróżnienia, ponieważ charakteryzują się szeroką gamą zmienności morfologicznej. Niektóre grupy obejmują wiele gatunków, które wyglądają podobnie, podczas gdy inne mogą wyglądać zupełnie inaczej, ale w rzeczywistości są tym samym gatunkiem.
To nowy gatunek, ale można się pomylić
Żmija czerwonoogoniasta (Trimeresurus erythrurus) występuje wzdłuż północnego wybrzeża Birmy i jest niezmiennie zielona, bez żadnych śladów na ciele. Inny gatunek zwany żmiją namorzynową (Trimeresurus purpureomaculatus) występuje w południowej Birmie i zazwyczaj ma wyraźne plamy na grzbiecie: szare, żółte, brązowe i czarne – ale nigdy zielone.
Czytaj też: Jaszczurka z niezwykłym językiem! To zupełnie nowy gatunek
Co ciekawe, w środkowej Birmie, wciśniętej pomiędzy występowaniem obu gatunków, istnieje wyjątkowa populacja, która jest zielona z różnym stopniem plamistości, która wydaje się być krzyżówką obu gatunków żmii. Zastosowanie nowoczesnych technik genomicznych przez zespół dr Chana wykazało, że populacja gadów z środkowej Birmy tak naprawdę należy do odrębnego gatunku.
To nie koniec niespodzianek. Badając cechy morfologiczne węża, badacze odkryli dużą zmienność anatomiczną u nowego gatunku. Niektóre populacje są ciemnozielone z wyraźnymi plamami, łatwe do odróżnienia od żmii czerwonoogoniastych, które są jasnozielone. Jednakże niektóre populacje nowego gatunku są jasnozielone, bez plam i wyglądają praktycznie identycznie jak żmije czerwonoogoniaste.
Dr Chan Kin Onn wyjaśnia:
To interesujące zjawisko, gdy jeden gatunek jest jednocześnie podobny i różny od swojego najbliższego krewnego (żmii czerwonoogoniastej). Uważamy, że w pewnym momencie w przeszłości, nowy gatunek mógł wymienić geny ze żmiją czerwonogoniastą z północy i żmiją namorzynową z południa.
Nowy gatunek nazwano Trimeresurus ayeyarwadyensis w nawiązaniu do Irawadi, najdłuższej i jednej z najważniejszych rzek Birmy. Rzeka tworzy rozległą deltę ograniczoną rzeką Pathein na zachodzie i rzeką Rangun na wschodzie. Rzeki te i związane z nimi dorzecza wyznaczają również najbardziej wysunięte na zachód i wschód granice występowania nowego gatunku.