Astronomowie odkryli niezwykle słabą galaktykę karłowatą, która pochodzi z początków istnienia Wszechświata. Nazwana przez nich swego rodzaju „skamieniałością” może przynieść odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące tego, jak wyglądał kosmos w pierwszych miliardach lat swojej bytności. Brytyjscy naukowcy z Uniwersytetu Surrey odkryli zupełnie niezamierzenie jedną z pierwszych galaktyk, jakie mogły powstać w początkach istnienia Wszechświata. O […]

Czy pierwotne czarne dziury są rozwiązaniem zagadki ciemnej materii we Wszechświecie? Grupa fizyków i astronomów sądzi, że tak. W zdobyciu dowodów pomoże teleskop Webba, który niebawem trafi na orbitę. Pomiary dokonywane przez astrofizyków od ponad pół wieku wskazują, że https://www.focus.pl/artykul/nie-ma-granic-ale-jest-skonczony-jaki-ksztalt-ma-wszechswiat w ryzach trzyma niewidoczna materia. Gdyby nie ona, wirujące https://www.focus.pl/artykul/zobacz-jak-zderzaja-sie-galaktyki-taki-los-czeka-rowniez-nasza-droge-mleczna-211012120247https://www.focus.pl/artykul/zobacz-jak-zderzaja-sie-galaktyki-taki-los-czeka-rowniez-nasza-droge-mleczna-211012120247 już dawno powinny się rozpaść […]

Z symulacji wynika, że zderzenia czarnych dziur mogą zniszczyć Wszechświat. A jednak istnieje, choć dochodzi do takich kolizji. Może więc Wszechświat jest trwalszy niż zakładają fizycy? Czy nasz Wszechświat jest stabilny, czy tylko taki się wydaje? To bardzo ważne pytanie, na które fizycy nie znają jeszcze odpowiedzi. Chodzi o https://www.focus.pl/galeria/czy-istnieja-nagie-osobliwosci-18-zagadek-fizyki-ktore-dopiero-trzeba-bedzie-rozwiazac/18-czy-zyjemy-w-falszywej-prozniwypełniającą Wszechświat. Czy jest stanem o […]

Dotychczas za pomocą teleskopów optycznych można było pośrednio obserwować czarne dziury tylko do pewnej granicznej wielkości. O istnieniu najbardziej masywnych obiektów tego typu informowały jedynie detektory fal grawitacyjnych. Dlaczego masywnych czarnych dziur nie sposób odkryć konwencjonalnymi metodami? W 2015 roku detektor LIGO po raz pierwszy zarejestrował https://www.focus.pl/artykul/zapisane-w-grawitacji-fale-grawitacyjne-pomagaja-astronomom-badac-kosmos. Pochodziły ze zderzenia dwóch https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni o masach wynoszących […]

Fizycy nie wiedzieli, dlaczego czarne dziury obserwowane przez detektory fal grawitacyjnych są masywniejsze, niż przewidują to modele matematyczne. Grupa naukowców sądzi, że modele te nie uwzględniały jednego czynnika – rozszerzania się Wszechświata. Fizycy mają z https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni same problemy. Te zadziwiające obiekty są pełne paradoksów i zagadek. Jedną niewyjaśnionych tajemnic jest to, jak powstają zderzające się […]

Ciemna materia to jedna z największych zagadek fizyki. Nigdy nie udało się jej zarejestrować w detektorach na Ziemi. Czy gwiazdy neutronowe pomogą potwierdzić, że ciemna materia naprawdę istnieje? Fizycy z Australii przekonują, że to możliwe, ale musimy szukać śladów innych niż wcześniej sądzono. Obserwacje kosmosu wskazują na istnienie niewidzialnej https://www.focus.pl/artykul/ciemna-materia-we-wszechswiecie-jest-zaskakujaco-gladka-naukowcy-opracowali-jej-kosmiczna-mape-211026042116. Próby wykrycia jej cząstek na […]

Ciemna materia jest zbyt równomiernie rozłożona we Wszechświecie, by mogły to wytłumaczyć model standardowy i teoria względności. Może być to wskazówką, że istnieją nieznane siły lub prawa fizyki. W 1970 roku astronomka Vera Rubin rozpoczęła obserwacje Galaktyki Andromedy. Z zebranych przez nią danych wynikało, że galaktyka ta musi się rozciągać dalej, niż jest widoczna. Oznaczało […]

Teoria, w której masa nie tylko zakrzywia czasoprzestrzeń, ale i ją skręca, może wytłumaczyć kilka kosmicznych zagadek naraz. Nie wiadomo jednak, czy jest prawdziwa. Żeby to wykazać, trzeba by podważyć starą i doskonale sprawdzoną ogólną teorię względności. https://www.focus.pl/artykul/na-czym-polegal-geniusz-einsteina-tlumaczymy-teorie-wzglednosci opracowana przez https://www.focus.pl/artykul/albert-einstein-15-rzeczy-ktorych-o-nim-nie-wiedzieliscie zakłada, że każda masa zakrzywia czasoprzestrzeń. Powoduje w niej „wgłębienie” – rozciągając i przestrzeń, […]

W laboratorium półtora kilometra pod powierzchnią Ziemi zaobserwowano tajemnicze zjawisko. Wszystko sugerowało, że po raz pierwszy udało się wykryć ciemną energię… Nie, to nie jest początek nowej powieści sensacyjnej, tylko wnioski wyciągnięte z eksperymentu XENON1T. We włoskich Apeninach, pod Górą Gran Sasso, mieści się największe podziemne laboratorium naukowe na świecie. Znajdujące się w nim instrumenty […]

Choć badamy kosmos od czasów starożytnych, wciąż nie znamy odpowiedzi na wiele pytań dotyczących tego, co się w nim znajduje. Ale na wiele z nich potrafimy już odpowiedzieć w naukowy i ciekawy sposób. Poniższe pytania i odpowiedzi pochodzą z książki „Pytania z Kosmosu. Kim jesteśmy, skąd się wzięliśmy i dokąd zmierzamy” autorstwa Neila deGrasse’a Tysona […]

Na początku była ciemność. W wypełnionym promieniowaniem i gazami młodym kosmosie nic nie świeciło. Ale wiemy już, kiedy pojawiło się światło pierwszych gwiazd – kosmiczny świt. Kosmiczny świt nastał pomiędzy 250 a 300 milionami lat po Wielkim Wybuchu – twierdzą badacze z University College London (UCL) i Uniwersytetu w Cambridge. Właśnie opublikowali analizę pomiarów sześciu […]

Naukowcy sądzą, że Ziemię można zobaczyć z innych systemów planetarnych, które znajdują się w najbliższym sąsiedztwie Układu Słonecznego. Okienko czasowe, podczas którego da się nas obserwować, otwiera się jednak – licząc w skali kosmicznej – na bardzo krótko. Zazwyczaj myśląc o innych żywych organizmach w kosmosie, rozpatrujemy kwestię, czy istnieją. A także jak my, Ziemianie, […]

Według obowiązujących teorii kosmos powinien być jednorodny. Jednak pojawia się coraz więcej dowodów, które temu przeczą. Kolejny to odkryta niedawno gigantyczna struktura przypominająca półksiężyc, nazwana Wielkim Łukiem. Niezwykły obiekt składa się z galaktyk, gromad galaktyk oraz gazu i pyłu kosmicznego. Dzieli go od nas 9,2 mld lat świetlnych. Jego odkrycie było przypadkowe. Alexia Lopez, kosmolożka […]

Kiedy Betelgeza zaczęła w 2019 roku przygasać, zmianę widać było z Ziemi gołym okiem. Naukowcy dwa lata głowili się, co dzieje się z drugą najjaśniejszą gwiazdą w konstelacji Oriona Okresowe przygasanie Betelgezy nie jest niczym dziwnym. Od dawna wiadomo, że obserwowana jasność gwiazdy zmienia się w okresie od pół roku do sześciu lat i waha […]

Największe znane struktury we Wszechświecie, tak zwane włókna, obracają się – wynika z pomiarów. Jednak nikt nie wie, skąd ten ruch się bierze. Obracają się planety, gwiazdy, galaktyki, a nawet ich gromady. Ale w większej skali powinien panować już spokój. Tak przynajmniej sądzili astrofizycy, którzy zajmują się badaniem wielkich kosmicznych struktur. Nic z tego. Z […]

NASA ogłosiła pomysł zbudowania na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca największego radioteleskopu w historii. Ma on pomóc w badaniu najwcześniejszego okresu istnienia Wszechświata. Zgodnie z aktualną wiedzą o tempie rozszerzania się Wszechświata, jego wiek określamy na 13,8 mld lat. Okres kilkuset milionów lat po Wielkim Wybuchu, a przed powstaniem pierwszych gwiazd i galaktyk naukowcy nazywają […]

Kształt i granice wszechświata bardzo trudno sobie wyobrazić. Zamykamy oczy, zaciskamy zęby i nic. Żyjąc w przestrzeni trójwymiarowej ciągle jesteśmy więźniami dwóch wymiarów. Zanim zaczniemy mówić o kształcie wszechświata, może parę słów o skończoności, nieskończoności i granicach. Z faktu, że coś nie ma granic, wcale nie wynika, że jest nieskończone. Biała kartka papieru ma granice […]

Supermasywna czarna dziura pędzi w przestrzeni z prędkością 177 000 km/h. Jest około 3 miliony razy cięższa od naszego Słońca i „frunie” przez środek galaktyki J0437 + 2456, oddalonej – na nasze szczęście – o 230 milionów lat świetlnych od Ziemi. Astronomowie, którzy zaobserwowali poruszającą się https://www.focus.pl/artykul/co-jest-na-dnie-czarnej-dziury-dokd-prowadzi-studnia-w-czasoprzestrzeni są zaskoczeni. Nie wiedzą, co sprawiło, że została […]

Tęczowy meteoryt noszący nazwę Aguas Zarcas – od miejscowości, w której go znaleziono – może okazać się jednym z najcenniejszych znalezisk tego typu w historii. Naukowcy są przekonani, że fragment skały jest zrobiony z pyłu z wczesnej Drogi Mlecznej i może zawierać złożone związki organiczne. Meteoryt, o którym mowa, był częścią asteroidy. Skała wielkości pralki […]

Astronomowie oficjalnie zidentyfikowali najbardziej odległy znany obiekt w naszym Układzie Słonecznym. Jest nim krążąca daleko poza Plutonem planeta karłowata zwana FarFarOut, co w tłumaczeniu oznacza po prostu „daleko daleko stąd”. Poprzedniczką FarFarOut była FarOut – inna planeta karłowata, która dotychczas była uznawana za najdalszy obiekt naszego układu. Obecnie jednak technologia pozwoliła nam spojrzeć jeszcze dalej, […]

Od niedawna wiadomo, że nasłuchując sygnały pulsarów można badać fale grawitacyjne. Badanie fal radiowych emitowanych przez te martwe gwiazdy pozwoliło prawdopodobnie na pierwszą detekcję sygnału niskiej częstotliwości będącym „dźwiękiem” tła fali grawitacyjnej (ang. gravitational wave background) zostawionego w czasoprzestrzeni np. po zderzeniu dwóch czarnych dziur. Przy wszystkim, czego dowiedzieliśmy się na temat fal grawitacyjnych po ich […]

NASA podzieliła się ze światem ambitnymi planami nowe misji. Między czerwcem 2024 roku a kwietniem 2025 w przestrzeń kosmiczną ma zostać wystrzelony najnowszy teleskop – SPHEREx. Podczas dwuletniej misji SPHEREx ma cztery razy zmapować całe niebo w poszukiwaniu dowodów na to, co wydarzyło się bezpośrednio po Wielkim Wybuchu. Będzie również szukać śladów lodu i zamarzniętych […]

Ten artykuł mógłby śmiało nosić tytuł ”Wiara czyni cuda, czyli rzecz o współczesnej fizyce”. Gdy przez ostatnie stulecia nauka o prawach rządzących naszą rzeczywistością uwiązana była na smyczy empirycznego dowodu, w ostatnich dekadach z tej smyczy urwała się i hasa teraz po teoretycznej łączce. Ewentualnie pluska w czasoprzestrzennej pianie. Problem, który wymyka się możliwości doświadczalnej […]

Po 20 latach badań i analizie 4 milionów galaktyk i kwazarów astrofizycy z 30 różnych instytucji naukowych stworzyli trójwymiarową mapę znanego wszechświata. Według Willa Percivala z uniwersytetu Waterloo w Ontario, to kompletna i najdokładniej policzona historia rozszerzania się naszego świata. Mapa 3D bazuje na najnowszych, trwających 6 lat przeglądów SDSS/eBOSS (Spektroskopowy Przegląd Oscylacji Barionowych Cyfrowego […]