Ekstrawaganckie ciżemki i niezwykłe zapięcia to znaki rozpoznawcze „polskiej” mody na Zachodzie. Ale czy faktycznie nowinki te pochodziły znad Wisły? Przez stulecia na zmiany mody wpływała sytuacja w stosunkach międzynarodowych i ruchy na politycznej szachownicy. Ubiory z jednych krajów pojawiały się w innych, były tam przyswajane, pobudzały fantazję, dostarczały pretekstu dla ekstrawagancji. Nazwy różnych historycznych […]

Zwiewne lniane ubrania stały się w dwudziestoleciu międzywojennym symbolem postępu, równouprawnienia i… Polski. Ten rodzimy produkt promowały nawet żony polityków. Pamiętam z dzieciństwa hasto „POLSKI LEN – POLISH LINEN”, które widniało na ściereczkach drukowanych w moty­wy zdecydowanie niepolskie: kangurom i bumerangom towa­rzyszyła mapa Australii. W oczach dziecka ten przekaz czynił len ambasadorem polskości nawet na […]

W czasach Napoleona kaszmirski szal był wart tyle, ile dzisiaj mercedes klasy A! Czy elegancję można kupić? O dostojeństwie, którym promieniują kobiety wykwintne, Proust pisał, że jest „łatwe do stwierdzenia, długie do nabycia, trudne do zastąpienia”. Można próbować wywrzeć podobne wrażenie na otoczeniu, idąc drogą na skróty, czyli nabywając akcesoria będące „symbolem statusu” – w […]

Maria Antonina uczyniła z mody pole ryzykownej gry, w której stawką były nie tylko pozycja i reputacja królowej, ale także prestiż monarchii, korona, a wreszcie życie! Hrabina de Boigne pisała o Marii Antoninie, że jej marzenie o byciu najmodniejszą kobietą świata – ów niegodny władczyni kaprys – stanowiło źródło występków, za które winą obarczał ją lud. Królowa […]

Europejczycy tylko wyobrażali sobie egzotyczne stroje Turczynek, dopóki nie opisała ich pewna XVIII-wieczna feministka, Mary Wortley Montagu. Zainteresowanie kulturą Orientu było charakterystyczne dla Europy w XVIII w. Turquerie, czyli moda na to, co tureckie, idealnie odpowiadała eleganckiej i frywolnej atmosferze rokoka. Do wyobraźni przemawiały „Baśnie tysiąca jednej nocy”, przetłumaczone na język francuski w latach 1704–1717, i fascynujące – […]

Ostatnia starożytna królowa Egiptu to celebrytka wszech czasów. Fascynowała ludzi przez wieki, a w dobie kultury popularnej stała się natchnieniem projektantów. Skandalistka, okrutnica, matka, tragiczna kochanka, dum-na samobójczyni… Tak prezentowano Kleopatrę VII. A jak się ubierała? Nieliczne zachowane zabytki ukazują dwoistość jej roli, którą akcentował kostium. Pojawia się jako bogini Izyda w koronie w kształcie sępa oraz jako […]

Amerykanie wręcz chlubią się masońskimi pamiątkami po Waszyngtonie. I nie przejmują się, że moda na wolnomularzy podsyca spiskowe teorie o powstaniu USA. Na fresku przedstawiającym Waszyngtona, kładącego kamień węgielny pod budowę Kapitolu, pod frakami prezydenta i jego świty widać białe masońskie fartuszki. Podobnie jak wielu ojców amerykańskiej rewolucji i kilkunastu późniejszych prezydentów, Waszyngton był wolnomularzem. W roku 1789, […]