Pod pojęciem zatopionych miast rozumiemy najczęściej różnego rodzaju ruiny zabudowań, które znalazły się pod wodą. Przyczyny ich zatopienia mogą być rozmaite: od trzęsień ziemi, podnoszenia się poziomu morza, przez subsydencję (obniżenie, zapadanie się) obszaru, aż po wybudowanie tamy spiętrzającej wody w rzece i celowe zalanie wielkich połaci terenu.
Czytaj też: Największe miasta świata rosną jak na drożdżach. W jednym mieszka tyle ludzi co w Polsce
W niniejszym subiektywnym zestawieniu 8 najbardziej znanych zatopionych miast poznamy bardzo zróżnicowane przykłady ruin, które możemy spotkać w naprawdę skrajnych regionach świata. Istnienie niektórych z miast było do niedawna nawet owiane legendą, a w przypadku innych mamy fotografie sprzed ich zatopienia. Ukazuje to tylko, jak różne i wyjątkowe są wszelakie zatopione ruiny dawnych miejscowości.
1. Heraklejon, Egipt
Nie mylmy nazwy tego antycznego miasta z Heraklionem, największym ośrodkiem na greckiej Krecie. Tutaj mamy do czynienia z czymś zupełnie innym. Heraklejon zwany również Thonis był starożytnym miastem położonym u ujścia Nilu do Morza Śródziemnego ponad 30 kilometrów na północny wschód od Aleksandrii. Był to ośrodek handlowy, który do około 101 roku p.n.e. istniał na niewielkich wyspach. Następnie wskutek trzęsień ziemi, fal tsunami oraz silnych pływów morskich grunt, na którym znajdowały się zabudowania, ulegał stopniowemu upłynnieniu. Domy zaczynały się zapadać i obecnie ruiny Heraklejonu znajdziemy na dnie zatoki Abu Qir – odkrył je tam na początku XXI wieku francuski zespół podwodnych archeologów przy współpracy ze stroną egipską.
Czytaj też: Największe lotniska na świecie to potwory. Odprawiają więcej ludzi, niż wszystkie porty w Polsce
2. Port Royal, Jamajka
Dobrze ufortyfikowane miasto na Jamajce założyli jeszcze Hiszpanie pod koniec XV wieku, zaraz po tym, jak odkryto Nowy Świat. Największy rozwój Port Royal przypada na okres XVII wieku, kiedy władzę nad Jamajką przejęli Brytyjczycy. Miasto zlokalizowane było na wąskim półwyspie i stanowiło znakomity punkt obrony przed ewentualną inwazją Hiszpanów lub Francuzów. W latach 1655-1692 było również stolicą Jamajki. Kres miasta położyła Matka Natura – bardzo silne trzęsienie ziemi doprowadziło do osunięcia się dużej części miasta do morza. Spora część półwyspu po prostu zniknęła pod wodą. Ta część Port Royal, która przetrwała kataklizm, dotrwała do dzisiejszych czasów, ale już w roli podrzędnego miasta przy nowej stolicy Kingston. Ruiny Port Royal odkryli nurkowie w 1959 roku, natrafiając pod warstwą mułu nie tylko pozostałości zabudowań, ale nawet butelki wina, świeczniki, sztućce i talerze.
Czytaj też: Posąg Zeusa zniknął w tajemniczych okolicznościach. W istnienie jego kopii nie każdy chce wierzyć
3. Dwarka, Indie
Dzisiaj jest to niewielkie miasto na półwyspie Kathijawar przy Zatoce Kambajskiej (zachodnie Indie, Gudźarat), ale w historycznych źródłach przedstawiane jest jako jedno z najstarszych miast Indii, którego nazwa oznacza drzwi lub bramę. Legendarna Dwarka została założona ponoć przez samego Krysznę dla mieszkańców Mathury, którym nakazał tutaj się przeprowadzić. W siedem dni po śmierci Kryszny Dwarka została pochłonięta przez morze. To indyjskie mityczne miasto mogło jednak istnieć naprawdę. W 2001 roku 20 kilometrów od brzegu odkryto podwodne ruiny zabudowań. Przypominały one konstrukcje wznoszone przez cywilizację doliny Indusu, która istniała na terenie dzisiejszego Pakistanu i zachodnich Indii w okresie 3300-1300 r. p.n.e.
4. Shicheng, Chiny
Jego nazwa znaczy tyle, co „miasto lwa” i ma to związek z pobliską Górą Pięciu Lwów. Shicheng (pisane również osobno Shi Cheng) powstało na początku III wieku n.e. w okresie wschodniej dynastii Han. Znajduje się ono obecnie pod wodami sztucznego zbiornika Qiandao, który powstał w wyniku spiętrzenia wód na wybudowanej w 1959 roku tamie. Ruiny miasta znajdują się na dużej głębokości od 25-40 metrów i są one dostępne tylko dla doświadczonych nurków. Ekspedycja naukowa w 2001 roku odkryła to miejsce na nowo i przy okazji wykazano, że Shicheng w warunkach wodnych wygląda bardzo dobrze – archeolodzy twierdzą, że wody jeziora chronią ruiny przez erozją, wymywaniem przez deszcz i działaniem silnych promieni słonecznych. Czy tak doskonale Shicheng będzie wyglądał za kolejne kilka lub kilkaset lat? Nie wszyscy byliby tego tak pewni.
Czytaj też: Natura odpłaci tu pięknym za nadobne. Morze Martwe nie powstało tak, jak sądził człowiek
5. Yonaguni, Japonia
Na liście najbardziej znanych zatopionych miast nie mogło zabraknąć takiego przykładu, jak struktury Yonaguni. Historia zaczęła się w 1986 roku, kiedy to Kihachiro Aratake, dyrektor Stowarzyszenia Yonaguni-Cho, wybrał się na podwodne poszukiwania dobrego miejsca do obserwacji rekinów młotów. Przypadkowo natknął się na on na struktury przypominające konstrukcje architektoniczne. Fama o tym zakątku Japonii (a mowa o okolicach wyspy Yonaguni, najbardziej wysuniętej na południu z archipelagu Riukiu, 100 kilometrów od wybrzeża Tajwanu) rozeszła się błyskawicznie, a teorii spiskowych na temat tego „podwodnego miasta” było co niemiara. Zaczęto dopatrywać w tych skalnych kształtach świątynie, piramidy, drogi czy stadiony. Niektórzy uważają, że jest to pozostałość po mitycznym kontynencie Mu. Wyjaśnienie zagadki jest o wiele bardziej prozaiczne – struktury powstały naturalnie w wyniku erozji piaskowca. Poszczególne warstwy zaczęły się od siebie oddzielać wzdłuż szczelin i rozłamywać w kształty wielokątów. Podobne podmorskie struktury geologiczne odkrywano również w innych częściach świata.
Czytaj też: Żadnego cudu świata tu nie było? Sekret wiszących ogrodów Babilonu burzy porządek historii
6. Lost Villages, Kanada
„Zaginione Wioski” nie są co prawda miastami, ale znalazły się pod wodą w związku z działalnością człowieka. Pod tym terminem rozumiemy dziewięć wsi i jedną zaludnioną wyspę na granicy Kanady i Stanów Zjednoczonych, które zostały zalane w 1958 roku w wyniku utworzenia drogi wodnej dla statków śródlądowych na Rzece św. Wawrzyńca oraz budowy elektrowni wodnej Moses-Saunders. Co ciekawe, przy niskim stanie wody można dostrzec z lotu ptaka pozostałości dawnych wiosek – chodniki, drogi, fundamenty. W 2013 roku fotograf Louis Helbig dokonał wyjątkowej dokumentacji za pomocą zdjęć lotniczych.
Czytaj też: Słynna duma imperium pod wodą. Latarnia na Faros upadła, choć była wizytówką tej metropolii
7. Kościół Sant Romà de Sau, Hiszpania
Kolejny raz przyjrzyjmy się czemuś, co zostało zatopione nie siłami przyrody, a przez człowieka. W górskiej części Katalonii możemy zobaczyć bardzo nietypowy krajobraz – wystającą ponad taflę jeziora wieżę romańskiego kościoła z XI wieku. Znajduje się ona dokładnie na środku zbiornika Sau, który powstał w 1962 roku po wybudowaniu tamy na rzece Ter. Oficjalnie jest to najstarszy stojący zanurzony kościół na świecie. Warto dodać, że poza świątynią zatopiona została przylegająca do niego niewielka wioseczka. Przy niskim stanie wody jesteśmy w stanie dojść do tych zatopionych ruin – susza drenująca poziom rzek w Hiszpanii w ostatnich latach wyjątkowo nam to umożliwia.
8. Stary Hel, Polska
W pobliżu miejsca, gdzie dzisiaj znajduje się miasto Hel, istniała również o wiele starsza osada, której początki datuje się na XIII wiek (lub nawet IX wiek). To właśnie ów Stary Hel był centralnym ośrodkiem na krańcu półwyspu, dopóki nie zaczął być pochłaniany przez wody Morza Bałtyckiego. Piaszczysta budowa terenu sprzyjała szybkiej erozji, która od XVII wieku nasiliła się na tyle, że był to praktycznie koniec Starego Helu. W okresie międzywojennym podczas budowy portu wojennego natknięto się na mury zatopionego miasta, ale nie przeprowadzono wówczas żadnych dokładnych badań. Stary Hel od tamtego czasu pozostał już tylko dla wielu wspomnieniem historii.
Czytaj też: Czy w Polsce są jeszcze opuszczone miasta? Oto 6 miejscowości, których nie ma na mapie