Choć brzmi to jak żart, praca izraelskich naukowców właśnie ukazała się w recenzowanym czasopiśmie „Behavioral Brain Research”. W artykule podsumowującym wyniki badania autorzy opisują przebieg eksperymentu, w który zaangażowano sześć karasi chińskich (Carassius auratus), czyli popularnych złotych rybek.
FOV, czyli złote rybki mogą prowadzić auto
Na potrzeby eksperymentu naukowcy zbudowali pojazd o nazwie FOV – Fish Operated Vehicle, co można przetłumaczyć po prostu jako „pojazd obsługiwany przez ryby”. W praktyce FOV to akwarium na kółkach, na które składa się przezroczysty zbiornik wypełniony wodą, kamera rejestrująca ruch ryby-kierowcy, komputer przekładający ten ruch na kierunek jazdy i skaner lidar pełniący funkcję czujników cofania. Cała konstrukcja została umieszczona na czterokołowej platformie, która może poruszać się w czterech kierunkach – do przodu, do tyłu i na boki.
Ryba kieruje pojazdem, podpływając do ściany zbiornika po tej stronie, w którą chce jechać. Co ciekawe, aby akwarium jechało, ryba musiała być zwrócona w kierunku jazdy pyszczkiem. Jeśli odwróciła pysk do wewnątrz zbiornika, pojazd się zatrzymywał. FOV stawał również, gdy czujnik lidar zarejestrował przeszkodę na drodze.
Co oczywiste, złote rybki nie od razu wiedziały, jak sterować FOV-em. Najpierw badacze musieli zorganizować dla nich swoisty kurs nauki jazdy. Trzy razy w tygodniu ryby poddawano prostym ćwiczeniom, w których miały tak kierować pojazdem, aby dotrzeć do celu – kolorowej planszy umiejscowionej na ścianie przed akwarium. Gdy rybki docierały do mety, były nagradzane przysmakami.
Po kilku takich sesjach treningowych rozpoczęto właściwy eksperyment. Każda z sześciu złotych rybek musiała udowodnić swoje umiejętności na „torze egzaminacyjnym” i dotrzeć do kolorowej planszy, unikając przy tym fałszywych celów (planszy w innych kolorach), rozpraszaczy (jak pukanie w szybę akwarium) czy innych utrudnień (zmiana pozycji startowej FOV).
Wyniki pokazały, że wszystkie ryby poradziły sobie z tym zadaniem bez problemu. Co więcej, z każdą kolejną próbą wykazywały coraz większą precyzję.
Dlaczego złote rybki nauczono prowadzić?
Eksperyment ze złotymi rybkami i akwarium na kółkach może wydawać się ciekawostką pozbawioną głębszego znaczenia. Ale autorzy badania podkreślają, że jego powodzenie to dowód, iż wrodzone zdolności nawigacyjne zwierząt są uniwersalne i nie ograniczają się do ich pierwotnego środowiska naturalnego.
– Po pierwsze badanie wykazało, że zdolność nawigacyjna jest uniwersalna, a nie specyficzna dla środowiska. Po drugie, że złote rybki posiadają zdolności poznawcze, pozwalające na opanowanie złożonego zadania w środowisku zupełnie innym niż to, w którym wyewoluowały – mówi Shachar Givon z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Ben Guriona.
Autorzy twierdzą, że ich badanie udowadnia również co innego. Gdyby ryby – np. na drodze dalszej ewolucji – zostały zmuszone do życia poza środowiskiem wodnym, potrafiłyby znaleźć drogę do pożywienia, co jest gwarantem przetrwania.
Źródło: Behavioural Brain Research.